بررسی ویژگی های فکری اعتقادی تکفیری های معاصر

بسم الله الرحمن الرحیم 
عنوان: «بررسی ویژگی های فکری اعتقادی تکفیری های معاصر»

راهنما: استاد معینی فر
مشاور: استاد سلطانی
محقق: سیدمهدی قاضوی
سال دفاع: زمستان 1398 

چکیده
تکفیری¬ها به کسانی اطلاق می¬شود که کفر را مبنای کار خود قرار داده و با پیروی از سلف و نگاه متحجرانه خود را موحد واقعی می¬دانند در حالی که سایر فرق و مذاهب اعم از مسلمان و غیر مسلمان را باطل می¬خوانند و به کمترین دلیل آنان را تکفیر می¬کنند. با توجه به این نکته یکی از مصادیق تکفیری¬های معاصر وهابی¬ها هستند.
تفکر تکفیری ریشه در قرون اولیه اسلام و امویان دارد و افکار زیادی در زمینه تشبیه و تجسیم از آن زمان وارد شده است. این تفکر در آثار ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب کاملاً روشن است.
حال سوال این است که ویژگی¬های اعتقادی فکری تکفیری¬های معاصر چیست؟
تکفیری¬های معاصر بواسطه مبنای تقدم نقل بر عقل، ظاهرگرایی افراطی و مخالفت با هر گونه تأویل، آموزه¬های دینی را وارونه تفسیر می¬کنند و همین مسئله موجب تکفیر مسلمانان شده است. مثلاً آنان توحید را به سه بخش تقسیم کردند: توحید ألوهی، توحید ربوبی و توحید أسما و صفات. در تعریف توحید الوهی می¬گویند: انحصار تمام افعال بندگان مانند نذر، قربانی، توکل، دعا و... برای خدا باشد و انجام دادنش برای غیر خدا شرک است.
همچنین در مسئله ایمان و کفر، آنان به مبنای تلازم ایمان و عمل معتقدند. این بدان معناست که ایمان زمانی محقق می¬شود که در کنار آن عمل هم باشد، لذا مرتکب کبائر ایمان ندارد چرا که به مقتضای ایمان، عمل نکرده است.
جاهلیت از مفاهیم پرکاربرد گروه¬های افراطی است. آنان جوامع را به جامعه جاهلی و اسلامی تقسیم می¬کنند. آنان در تعریف جامعه جاهلی می¬گویند: حکومت انسان بر انسان در مقابل حکومت خدا بر انسان و هر کس حکم به شریعت بشر کند در حکم جاهلیت است. آنان به دنبال مقابله و نابودی جامعه جاهلی هستند و برای مقابله با جامعه جاهلی ابتدا هجرت از جامعه جاهلی را واجب می¬دانند و با ایجاد توحش، ترس و هراس جامعه جاهلی را ناأمن می¬کنند و پس از ایجاد یک امت، جهاد را لازم می¬دانند تا بتوانند یک خلافت اسلامی و مدینه فاضله تشکیل دهد.
این تحقیق با روش کتابخانه¬ای و نرم افرازی است. همچنین این تحقیق با رویکرد توصیفی_ تحلیلی است.
واژگان کلیدی: کفر، تکفیری¬های معاصر، وهابیت، اعتقادات، سلفی

فهرست مطالب
Table of Contents
چکیده    ‌د
فهرست مطالب    4
مقدمه    1
فصل اول: مباحث مقدماتی    2
گفتار اول: طرح تحقیق    3
بیان مسئله:    3
پیشینه تحقیق:    3
ضرورت:    5
سوالات تحقیق:    5
فرضیههای تحقیق:    6
اهداف:    7
روش تحقیق:    8
گفتار دوم: مفهوم شناسی    9
1 –کفر و تکفیر    9
الف: تعریف لغوی کفر و تکفیر:    9
ب: تعریف اصطلاحی کفر و تکفیر:    10
2-ایمان    11
الف: ایمان در لغت    11
ب: ایمان در اصطلاح    11
3- تکفیریهای معاصر    12
4- اعتقادات:    14
گفتار سوم: پیشینه فکری تکفیرهای معاصر و تفاوت آن با تکفیریهای گذشته    15
1.    توجه تام به ظاهر احادیث منقول از پیامبر و اقوال صحابه    15
2.    مخالفت با هر گونه عقل گرایی و مباحث کلامی    16
ابن تیمیه نظریه پرداز تفکر وهابیت    16
محمد بن عبدالوهاب نجدی حنبلی و آغاز فتنه وهابیان    17
اتحاد محمد بن عبد الوهاب با سعودی    18
تفاوت تکفیریهای گذشته (خوارج) با تکفیریهای معاصر    20
فصل دوم: قرائت متفاوت از توحید و شرک    22
گفتار اول: توحید الوهی از منظر تکفیریهای معاصر    23
توحید در الوهیت از نظر لغت    23
توحید در الوهیت از نظر اصطلاح تکفیریهای معاصر    24
اهمیت بحث از توحید الوهی (توحید عبادی)    24
عبادت از نظر لغت    26
معنای اصطلاحی عبادت از منظر تکفیری های معاصر    27
معنای توحید الوهی از دیدگاه تکفیریهای معاصر    27
اقسام  توحید از دیدگاه یوسف قرضاوی    28
تلازم توحید الوهی با توحید ربوبی    28
گفتار دوم: توحید ربوبی از منظر تکفیریهای معاصر    30
تعریف توحید ربوبی در لغت    30
تعریف توحید ربوبی در اصطلاح    30
پیشینهی توحید ربوبی و توحید الوهی    31
تعریف توحیدربوبی از دیدگاه یوسف قرضاوی    32
تعریف توحید ربوبی از دیدگاه ناصر القفاری    33
شرک شیعیان از دیدگاه ناصر القفاری    33
نقد کلام قفاری    Error! Bookmark not defined.
عدم رابطه توحید ربوبی با توحید الوهیت از منظر گروههای تکفیری    34
نقد عدم رابطه توحید ربوبی با توحید الوهیت    34
گفتار سوم: توحید أسماء وصفات از منظر تکفیریهای معاصر    35
معنای لغوی  و اصطلاحی صفت    35
مبانی نظری سلفیه در اثبات اسماء و صفات خداوند    35
1.    تقدیم نقل بر عقل    35
2.    ظاهرگرایی و عدم تأویل    36
فهرستی از عقائد البانی درباره خدا    45
دیدگاه یوسف قرضاوی در صفات خبری    39
گفتار چهارم: شرک از منظر تکفیرهای معاصر    47
شرک در لغت    47
شرک در اصطلاح    47
انواع شرک    47
موارد شرک اصغر    49
راههای منجر به شرک از دیدگاه قرضاوی    Error! Bookmark not defined.
زیارت قبور از دیدگاه قرضاوی    Error! Bookmark not defined.
توسل از دیدگاه قرضاوی    50
کلام شهید مطهری    51
فصل سوم: قرائت متفاوت از ایمان و کفر    53
گفتار اول:  برداشت ایمان از منظر تکفیرهای معاصر    54
مفهوم شناسی ایمان    54
تلازم و عدم تلازم ایمان و عمل    54
1.    عبد العزیز بن عبدالله بن باز    56
2.    صالح بن فوزان الفوزان    56
3.    بکر بن عبدالله أبو زید    57
گفتار دوم:  برداشت کفر از منظر تکفیرهای معاصر    58
مفهوم شناسی کفر و تکفیر    58
میزان کفر اکبر    59
میزان در کفر اصغر    59
تفاوت میان کفر اکبر و اصغر    59
خلط میان کفر اکبر و کفر اصغر    60
ظاهر گرایی در آیات و روایات    61
انواع استعمال کفر    62
فصل چهارم: قرائت متفاوت از جاهلیت و راهکارمقابله با آن از منظر تکفیرهای معاصر    65
گفتار اول: ویژگیهای جامعهی جاهلیت از منظر تکفیرهای معاصر    66
مفهوم جاهلیت    66
اقسام جاهلیت    67
الف: ویژگیهای جامعهی جاهلی در کتب تفسیری تکفیرهای معاصر    68
ب: ویژگیهای جامعهی جاهلی در کتب حدیثی تکفیرهای معاصر    71
تفسیر جاهلیت در مصر    72
جاهلیت در نگاه سلفیه جهادی    73
گفتار دوم: برخورد تکفیرهای معاصر با جامعه جاهلی    75
هجرت در لغت    75
هجرت در اصطلاح    76
الف: هجرت از جامعه جاهلی    76
ب: ایجاد توحش در جامعهی جاهلی    78
اداره توحش در جامعه جاهلی    78
ج: جهاد با جامعه جاهلی    80
د: تشکیل خلافت در مقابله جامعه جاهلی    82
نتیجه و جمع بندی:    85
فهرست منابع:    87