تحلیل و بررسی جایگاه اهل بیت علیهم السلام در آثار طبری با تأکید بر تفسیر جامع البیان 

بسم الله الرحمن الرحیم 
رساله علمی سطح ۳ 
عنوان: تحلیل و بررسی جایگاه اهل بیت علیهم السلام در آثار طبری با تأکید بر تفسیر جامع البیان 
استاد راهنما حجت الاسلام دکتر محرمی 
محقق عادل رضوانی آلانق 
سال تدوین ۱۳۹۸ 

چکیده
 اهل بیت پیامبر اکرم (ص) بعد از آن حضرت با اینکه به طور عمده در رأس رهبری سیاسی جامعه نبوده اند ولی با این حال از جایگاه بسیار بالای سیاسی علمی و معنوی در میان مسلمانان برخوردار بودند و عالمان اهل سنت که محمد بن جریر طبری یکی از مهمترین آنان محسوب می شود همواره پیرو رقبای سیاسی اهل بیت بودهاند ولی نتوانسته اند از کنار آیات و احادیث فضائل اهل بیت بگذرند. 
هدف از پژوهش حاضر این بوده است که منزلت و جایگاه اهل بیت را از دیدگاه طبری به عنوان یکی از مورخان و مفسرین بزرگ اهل سنت تحلیل و بررسی نماید با توجه به موضوع ،تحقیق روش تحقیق در این رساله ،توصیفی تحلیلی است و شیوه جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و نرم افزارهای علمی میباشد که با مراجعه به منابع و فیش برداری و دسته بندی صورت گرفته است. این پژوهش در قالب چهار فصل تنظیم شده است به این صورت که در فصل اول به کلیات و مفاهیم پژوهش و در فصل دوم به جایگاه ولائی و سیاسی اهل بیت در ضمن پنج آیه از آیات قرآن کریم پرداخته شده است و در فصل سوم هم جایگاه علمی اهل بیت در دوره صحابه و تابعین در تفسیر طبری و در فصل آخر ،پژوهش جایگاه معنوی اهل بیت بررسی شده است و نتایج به دست آمده از این قرار است که طبری در روایاتی مصداق اهل بیت را خمسه طیبه دانسته و در ذیل آیاتی چون آیه ولایت روایاتی بر مصداق بودن اهل بیت آورده هر چند او به روایات ضد این مطلب نیز پرداخته است. طبری در کتاب تفسیرش در ذیل تفسیر آیات روایات فراوانی از امیر المؤمنین تا امام صادق (ع) آورده که نشان دهنده قبول مرجعیت علمی اهل بیت از سوی او میباشد در آثار طبری نمیتوان مطلبی دال بر عصمت ائمه یافت ولی مطالب زیادی در فضائل اهل بیت ذکر کرده 
است که در خلال آنها به نصوص امامت چون حديث يوم الدار و منزلت و غدیر پرداخته است 
واژگان کلیدی: طبری، امامت اهل بیت، ولایت فضائل اهل بیت

فهرست مطالب 
مقدمه 
فصل اول : کلیات و مفاهیم 
١- كليات 
۱-۱ بیان مسأله 
١ - ٢ سؤالات اصلی و فرعی 
۳-۱ فرضیه پژوهش 
١-٤ پیشینه پژوهش 
۵-۱ اهداف و فوائد پژوهش 
١-٦ روش تحقیق 
-۲- مفاهيم 
۱-۲ اهل بیت 
۲-۲ عصمت 
۳-۲ ولایت 
۵-۲ امامت 
3ـ زیست نامه طبری 
3ـ1. تولد و دوران کودکی 
۲-۳ سفرها و اساتید 
۳-۳ جایگاه علمی و آثار طبری
٣-٤- گرایشهای فکری و اعتقادی 
٣-٥ وفات طبری 
٤ - مصاديق اهل بیت 
1. مصاديق اهل بیت از دیدگاه شیعه 
2. مصادیق اهل بیت از دیدگاه اهل سنت 
3. مصادیق اهل بیت از دیدگاه طبری 
فصل دوم جایگاه سیاسی و ولائی اهل بیت از دیدگاه طبری 
۱ - آیه ولایت انما» وليكم الله و رسوله و الذین آمنوا... 
دیدگاه طبری و دلایل آن 
نقد و بررسی 
2ـ  آيه تبليغ يا ايها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک... 
دیدگاه طبری و دلایل آن 
نقد و بررسی 
3ـ  آيه اطاعت يا ايها الذين آمنوا أطيعوا الله وأطيعوا الرسول وأولى الأمر منكم... 
دیدگاه طبری و دلایل آن 
نقد و بررسی 
٤- آيه عهد لا ينال عهدى الظالمين 
دیدگاه طبری و دلایل آن 
نقد و بررسی
ه - آيه صادقين اتقوا الله وكونوا مع الصادقين 
دیدگاه طبری و دلایل آن 
نقد و بررسی 
فصل سوم جایگاه علمی اهل بیت از دیدگاه طبری 
1ـ  مرجعیت علمی اهل بیت در دوران صحابه 
١-١ تحلیل و بررسی مرجعیت علمی حضرت علی (ع)
 ۲-۱ تحلیل و بررسی مرجعیت علمی حضرت زهرا (س)
 ۳-۱ تحلیل و بررسی مرجعیت علمی امام حسن(ع)
 ١-٤ تحلیل و بررسی مرجعیت علمی امام حسین (ع)
 ۲- مرجعیت علمی اهل بیت در دوران تابعین 
۱-۲ تحلیل و بررسی مرجعیت علمی امام سجاد(ع) 
۲-۲ تحلیل و بررسی مرجعیت علمی امام باقر(ع) 
۳-۲- تحلیل و بررسی مرجعیت علمی امام صادق (ع) 
فصل چهارم : جایگاه معنوی اهل بیت از دیدگاه طبری 
1ـ عصمت اهل بیت 
۱-۱ آیه عهد: لا ينالُ عَهْدى الظالمين 
۲-۱ آيه أولى الأمر أطيعوا الله وأطيعوا الرسول وأولى الأمر منكم. 
۳-۱ آيه تطهير: إنّما يُريدُ اللهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ البيت ويُطهِّرَكُمْ تَطهيرا 
۲- فضائل اهل بیت
۱-۲ سید شباب اهل الجنة 
۲-۲ فضائل امير المؤمنین در تاریخ طبری 
۳-۲ فضائل اهل بیت در تفسیر طبری 
٢-٤ حديث يوم الدار 
٢-٥- حديث طير 
٢-٦ حديث مدينة العلم 
۷-۲ شکستن بتهای خانه کعبه . 
۲- تولی نسبت به على عليه السلام و ذريه طيبه او 
۹-۲ حديث من آذى عليا فقد آذاني 
۲ - ۱۰ حديث على منى وأنا من على 
۱۱-۲ محبت پیامبر (ص) به حسنين (عليهما السلام) 
۱۲-۲ حدیث غدیر 
نتیجه گیری 
فهرست منابع