عنوان درس: تاریخ تفسیر و مفسران
تعداد واحد: ۲
اهداف:
آشنایی با سیر تطور تفسیر قرآن کریم از عصر نزول تا دوران معاصر.
شناخت مکاتب و روش‌های تفسیری.
معرفی مفسران بزرگ و آثار تفسیری مهم.
آشنایی با عوامل مؤثر در پیدایش و گسترش تفسیر.
بررسی ویژگی‌ها و شاخصه‌های هر دوره تفسیری.
آشنایی با جایگاه تفسیر در علوم اسلامی.
سرفصل‌ها:
۱. مفهوم‌شناسی تفسیر و تأویل
تعریف تفسیر و تأویل
تفاوت‌ها و کاربردها
۲. تاریخچه تفسیر در عصر پیامبر (ص) و صحابه
نقش پیامبر (ص) در تفسیر قرآن
تفسیر صحابه و تابعین
۳. تفسیر در عصر ائمه (ع) و شکل‌گیری مکاتب تفسیری
نقش ائمه (ع) در تفسیر
مکاتب تفسیری شیعه و اهل سنت
۴. تفسیر در قرون میانه اسلامی
معرفی مفسران برجسته و آثار آن‌ها
ویژگی‌های تفسیر در این دوران
۵. تفسیر در دوران معاصر
تحولات جدید در تفسیر
مفسران و آثار برجسته معاصر
۶. روش‌ها و گرایش‌های تفسیری
تفسیر روایی
تفسیر عقلی
تفسیر علمی
تفسیر اجتماعی و موضوعی
۷. عوامل مؤثر در پیدایش و گسترش تفسیر
عوامل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی
۸. بررسی تطبیقی مکاتب تفسیری
مقایسه روش‌ها و رویکردها
۹. جایگاه تفسیر در علوم اسلامی
ارتباط تفسیر با فقه، کلام و سایر علوم
منابع پیشنهادی:
۱. تاریخ تفسیر قرآن، دکتر رامیار
۲. التفسیر و المفسرون، ذهبی
۳. درآمدی بر تاریخ تفسیر و مفسران، آیت‌الله معرفت
۴. تفسیر و مفسران، آیت‌الله سبحانی
۵. پژوهشی در تاریخ تفسیر قرآن، دکتر محمدهادی معرفت
روش تدریس و ارزشیابی:
تدریس به صورت موضوعی و تحلیلی
بحث و گفت‌وگو پیرامون سیر تاریخی تفسیر و آثار مفسران
ارائه تحقیق یا مقاله کوتاه
آزمون کتبی پایان ترم