عنوان درس: تصوف و طریقت های آن
مقدار ساعت درس: 32 ساعت
نوع درس: نظری
پیش نیاز: ندارد
هدف: شناخت تاریخ و چگونگی پیدایش تصوف در میان مذاهب اسلامی و معرفی
جریا نهاو سلسل ههای صوفیّه و نقد آموز ههای آ نها
سرفص لها:
1. کلیات: )اهمیت و ضرورت، پیشینه و منابع(
2. مفهوم تصوف و صوفی
3. تاریخ تصوف تا پیدایش سلاسل
4. آموز ههای تصوف و نقد آن:
4.1 . شریعت؛
4.2 . طریقت و حقیقت؛
4.3 . بیعت با شیخ؛
4.4 . سماع.
5. طریق تهای صوفی اهل سنت:
5.1 . قادریه؛
5.2 . نقشبندیه؛
5.3 . تیجانیه؛
5.4 . شاذلیه؛
5.5 . رفاعیه؛
5.6 . چشتیه؛
202
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(
5.7 . خلوتیه.
6. طریق تهای صوفی شیعه:
6.1 . شاه نعمت الهیه؛
6.2 . ذهبیه؛
6.3 . گنابادیه؛
6.4 . نور خ بشیه؛
6.5 . خاکساریه.
روش تدریس: عمومی
ابزار و امكانات: مرسوم
م ن ت آموزشی: ندارد
منبع اصلی:
1. نهج الحق و کشف الصدق، جلد ۱، حسن بن یوسف بن مطهّر حلّی )علامه حلی(،
بیروت ۱۹۸۲.
2. حدیقه الشیعه، احمد بن محمد )مقدس اردبیلی(، تصحیح صادق حسن زاده، مؤسسه
انصاریان، قم، ۱۴۱۹ق.
3. تاریخ تصوف، محمد مهدی دهباشی، علی اصغر میرباقری فرد، تهران، انتشارات
سمت، 1398 ش.
4. رساله رد صوفیه، جلد ۱، محمدطاهر بن محمدحس ن ی قمی، به کوشش رسول
جعفریان، قم: کتا خ بانه آیة اللّه مرعشی ج نفی، ۱۳۷۶ش.
5. سیری در تصوف، نورالدین مدرسی چهاردهی، تهران، صفار واشراقی، 1390 ش.
203
رشتۀ مذاهب اسلامی )سطح سه(
6. تحقیق و بررسی در تاریخ تصوف، عباسعلی عمید ز ج نانی، لبنان، دارالکتب الاسلامیه،
1367 ش.
7. نقد صوفی: بررسی انتقادی تاریخ تصوف با تکیه بر اقوال صوفیان تا قرن هفتم
هجری، محمدکاظم یوس فپور، انتشارات روزنه، 1395 ش.
8. جلو ههای معنویت درجهان اسلام)طریق تهای صوفی در اسلام(، سید حس ن ی نصر،
ترجمه فاطمه حسینی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، 1392 ش.
منبع فرعی:
1. عوارف المعارف، عمر بن محمد سهروردی، ترجمه ابومنصوربن عبدالمومن، علمی و
فرهنگی، ۱۳۹۲ش.
2. عارف و صوفی چه م یگوید؟ آقا میرزا جواد تهرانی، چا خ پانه خراسان، 1340 ش.
3. الفرق ب ن ی الفرق، جلد ۱، عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، قاهره: مکتبة محمدعلی صبیح
و اولاده، ب یتا.
4. طرائق الحقائق، جلد ۱، محمدمعصوم بن زین العابدین معصوم علیشاه، چاپ: تهران،
.1318
5. صوفیان و ضد صوفیان، الیزابت سریه، ترجمه م ج �دالدین کیوانی، نشر مرکز زبان
کتاب، 1381 ش.
6. الطریقه الصوفیه و رواسبها فی العراق المعاصرة، کامل مصطفی الشیبی، مکتبة
النهضة، 1386 .
7. الصلة ب ن ی التصوف و التشیع، جلد ۲، کامل مصطفی شیبی، بیروت ۱۹۸۲.
8. جستجو در تصوف ایران، عبدالحس ن ی زرین كوب، امیرکبیر، تهران، 1357 ش.
9. دنبالة جستجو در تصوف ایران، عبدالحس ن ی زرین كوب، امیرکبیر، تهران، ۱۳۶۶ش.
10 . ارزش میراث صوفیه، عبدالحس ن ی زرّین کوب، انتشارات م ج �له یغما، تهران، 1342 ش.
11 . طبقات الصوفیه، خواجه عبدالله انصاری، نشر طوس، 1362 ش.
204
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(
12 . اللمع، أبو نصر عبد الله السراج الطوسی، دار الکتب الحدیثة مصر، 1380 ق.
13 . الرساله القشیریه، ابوالقاسم القشیری، دارالنعمان للعلوم، دمشق، 1420 ق.
14 . قواعدالعقائد، جلد 1، محمد بن محمد نصیرالدین طوسی، چاپ سنگی تهران ۱۳۰۳.
15 . تهذیب الاسرار، خرگوشی، المجمع الثقا فی، ابوظبی، 1999 م.
16 . الطبقات الصوفیه، عبدالرحمن السلّمی، مؤسسه دار الشعب، ۱۹۹۸م.
17 . حلیه الاولیاء و طبقات الاصفیاء، ابونعیم اصفهانی، المکتب الاسلامی، ۱۴۱۹ق.
18 . دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، ایران، 1362 ش.
19 . ابعاد عرفانی اسلام، آنه ماری شیمل، ترجمه عبد الرحیم گواهی، دفتر نشر شیمل،
زوریخ، ۱۹۸۶م.
20 . كشف المحجوب، علی هجویری غزنوی، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان،
سمن پبلیکیشنز، ۱۳۷۴ش.