عنوان درس:
جریان های فکری معاصر جهان اسلام
مقدار ساعت درس: 32 ساعت
نوع درس: نظری
پیش نیاز: ندارد
هدف: شناخت تاریخ، افکار، اشتراکات و افتراقات جریا نهای م خ �تلف فکری جهان
اسلام در عصر حاضر
سرفص لها:
1. کلیات: )مفاهیم، اهمیت و ضرورت، پیشینه و منابع(
2. جریان اسلام گرای سنتی:
2.1 . نگاه اسلام گرایان سنتی به مدرنیته و ج تددگرائی؛
2.2 . اسلام گرایان سنتی و سیاست.
3. جریان اسلام گرای سیاسی:
3.1 . معرفی جریا نهای فرعی و گرو ههای م خ �تلف اسلام گرای سیاسی؛
3.2 . اسلام گرایان سیاسی و غرب.
4. جریان اسلام گرای سلفی:
4.1 . نقدهای اسلام گرایان سلفی به اسلام گرایی سنتی؛
4.2 . اسلام گرایان سلفی و غرب؛
4.3 . رویکرد اسلام گرایان سلفی به حکومت اسلامی.
5. جریان اسلام گرای سکولار:
5.1 . مه مترین مدافعان اسلام گرایی سکولار در جهان اسلام؛
5.2 . اسلام گرایان سکولار و مبانی اسلام و غرب.
6. جریان روش نفکر مذهبی:
257
رشتۀ مذاهب اسلامی )سطح سه(
6.1 . تقریرها درباره جریان روشنفکر مذهبی؛
6.2 . مواجهه روشنفکران مذهبی با مبانی اسلام؛
6.3 . رابطه روشنفکر مذهبی با اسلام گرایی سکولار.
7. جریا نهای فکری سلفیه در عصر حاضر:
7.1 . سلفیه وهابی تکفیری در عربستان؛
7.2 . جریان زیدیه سلفی اعتدالی؛
7.3 . سلفیه در شبه قاره هند؛
7.4 . سازمان تبلیغی جماعت؛
7.5 . سلفیه در شمال آفریقا؛
7.6 . اخوان المسلم ن ی؛
7.7 . سلفیه جهادی)القاعده و داعش(.
شیوه ارزشیابی:
فعالیت کلاسی تحقیق آزمون کتبی سمینار
---- 15 ---- 5
روش تدریس: عمومی
ابزار و امكانات: مرسوم
م ن ت آموزشی: ندارد
منبع اصلی:
1. جنب شهای فکری و دینی در جهان اسلامی معاصر، محمدجواد صاحبی، نشر ادیان،
قم، 1396 ش.
2. جریا نهای فکری ایران معاصر، عبدالحس ن ی خسروپناه، مؤسسه فرهنگی حکمت
نوین اسلامی، چاپ اول، تهران، 1395 ش.
258
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(
3. جنب شهای فکری معاصر، احمد موثقی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم
انسانی دانشگا هها)سمت(، تهران، 1392 ش.
4. اطلس رهبران مذهبی جهان اسلام، جمعی از نویسندگان، دفتر نشر معارف، تهران،
1394 ش.
5. گون هشناسی فکری جنب شهای اسلامی معاصر، یحیی فوزی، فصلنامه مطالعات
راهبردی، شماره 4، زمستان 1389 ش.
منبع فرعی:
1. نهض تهای اسلامی در صد سال هی اخیر، شهید مرتضی مطهری، انتشارات صدرا،
تهران، ب یتا.
2. اسلام سنتی در دنیای متجدد، سید حس ن ی نصر، ترجمه محمد صالحی، دفتر نشر و
پژوهش سهروردی، تهران، 1387 ش .
3. کتاب خاورمیانه، سید قاسم ذاکری و عباس نادری، مؤسسه فرهنگی مطالعات و
تحقیقات ب ن ی المللی ابرار معاصر تهران، 1383 ش.
4. جنب شهای اسلامی معاصر، سید احمد موثقی، چاپ دوازدهم، انتشارات سمت،
تهران، 1390 ش.
5. علل و عوامل ضعف و انحطاط مسلم ن ی در اندیش هی سیاسی و آرای اصلاحی سید
جمال الدین اسد آبادی، سید احمد موثقی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، تهران،
1378 ش.
6. جنب شهای اسلامی در جهان عرب )بررسی پدیده بنیادگرائی اسلامی(،
هرایردکمیجان، ترجمه حمید احمدی، تهران: کیهان، ۱۳۷۷.
7. مسلمانان هند بریتانیا، پی. هاردی، ترجمه حسن لاهوتی، بنیاد پژوهشهای اسلامی
آستان قدس رضوی، 1370 .
259
رشتۀ مذاهب اسلامی )سطح سه(
8. اسلام و دنیوی گری )سکولاریسم(، محمدنقیب عطاس، ترجمه احمد آرام، مؤسسه
ب ن ی المللی اندیشه، دانشگاه تهران، مؤسسه مطالعات اسلامی، چاپ اول، 1375 .
9. آرا و اندیش ههای دکتر محمد ارکون، به کوشش محمد مهدی خلجی، تهران،
مرکز مطالعات فرهنگی – ب ن ی المللی مدیریت مطالعات اسلامی، 1377 .
10 . نقد و بررسی هایی درباره اندیش ههای نصر حامد ابوزید، سعید عدالت نژاد، مشق
امروز، چاپ اول، 1380 .
11 . اسلام و مدرنیته: پاسخ تنی چند از روشنفکران مسلمان، گردآوری جان کوپر،
رونالد نتلر، محمد محمود، ترجمه سودابه کریمی، تهران: وزارت امور خارجه، مرکز چاپ و
انتشارات، ۱۳۸۰.
12 . اقبا لشناسی، حسن شادروان، با مقدمه محیط طباطبائی، تهران، سازمان تبلیغات
اسلامی، مرکز چاپ و نشر، ۱۳۷۱.
13 . اندیش هی سیاسی در اسلام معاصر، حمید عنایت، ترجم هی بهاءالدین خرمشاهی،
انتشارات خوارزمی، تهران، 1362 ش.
14 . نهضت بیدارگری در جهان اسلام، آ. مراد و دیگران، ترجم هی سید محمد مهدی
جعفری، شرکت انتشار، تهران، 1362 ش.
15 . اندیش هی سیاسی عرب در دور هی معاصر، انور عبدالملک، ترجم هی سید احمد موثقی،
قم، دانشگاه مفید، چاپ دوم، 1388 ش.