سر فصل عنوان درس: رجال تطبیقی

عنوان درس:
رجال تطبیقی
مقدار ساعت درس: 32 ساعت
نوع درس: نظری
پیش نیاز: ندارد
هدف: شناخت و بررسی تاریخ رجال و منابع رجالی فریق ن ی و مقایسه مبانی، قواعد و
رو شهای اعتبار سنجی رجالی فریق ن ی
سرفص لها:
1. کلیات: )مفاهیم، اهمیت و ضرورت، پیشینه و منابع(
2. مباحث مقدماتی:
2.1 . تعریف، موضوع و مسائل علم رجال؛
2.2 . تفاوت علم رجال با دیگر علوم مرتبط مانند )علم تراجم، درایه، با فهرس(؛
2.3 . نیازمندی به علم رجال )ادله طرفداران و منکران علم رجال(.
3. آشنایی با مه مترین علمای رجالی شیعه و بررسی آثار آن ها:
3.1 . قدما )ابوغالب زراری، برقی، ابن غظائری، کشی، ج ناشی، شیخ طوسی(؛
3.2 . متأخرین )ابن داوود، علامه حلی، ابن شهر آشوب، شیخ منتجب الدین(؛
3.3 . معاصر )خویی، مامقانی، تستری )شوشتری(، شیخ علی نمازی، شیخ
موسی ز ج نانی و...(.
4. آشنایی با مه مترین علمای رجالی اهل سنت و بررسی آثار آن ها:
4.1 . قدما: )شعبه بن حجاج، عبد الرحمن بن مهدی، یحیی بن سعید قطّان،
یحیی بن مع ن ی، علی بن مدینی، احمد بن حنبل، فلاس، محمد بن اسماعیل
خ باری، ابن ابیحاتم رازی جوزجانی، نسایی، ابن خزیمه، حاکم نیشابوری(؛
4.2 . متاخرین: )مزی، ابن حجر، ذهبی، هیثمی، زین الدین عراقی(؛
250
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(
4.3 . معاصرین: )البانی، عبدالرحمن المعلمی، شعیب الارنؤوط و...(.
5. مه مترین اصطلاحات علم رجال:
5.1 . مه مترین اصطلاحات مشترک )طبقات و فایده تعی ن ی طبقات، تعداد
طبقات، فرق طبقات با علم تاریخ و مشجّرات و...(؛
5.2 . مه مترین اصطلاحات اختصاصی شیعه در رجال )اصحاب اجماع، اسند
عنه در رجال طوسی، وکالت و...(؛
5.3 . مه مترین اصطلاحات اختصاصی اهل سنت در رجال )حافظ، حجت،
حاکم، امیر المؤمن ن ی و...(.
6. بررسی شرایط راوی از نگاه دو مذهب )عدالت، ضبط(
7. طرق اثبات جرح و تعدیل:
7.1 . شهرت راوی به عدالت؛
7.2 . توثیقات خاص: )شیعه: نص احد المعصوم ن ی علیهم السلام، توثیق رجالی
متقدم، توثیق رجالی متاخر(، )اهل سنت: تصریح دو نفر به عدالت راوی، تعدیل
راوی از سوی یک نفر(؛
7.3 . توثیقات عام: )شیعه: قاعده اصحاب اجماع، قاعده توثیق مشایخ ثلاثه،
افرادی که تنها از راویان ثقه روایت م یکنند، واقع شدن در اسناد کامل
الزیارات(، )اهل سنت: تعدیل کسانی که به اشتغال به علم شناخته شده اند،
رجال صحیح ن ی(؛
7.4 . راههای غبر معتبر در توثیق.
8. مه مترین الفاظ و اسباب جرح وتعدیل:
8.1 . الفاظ و اسباب مدح؛
8.2 . الفاظ و اسباب ذم؛
8.3 . الفاظ مدح و ذم اختصاصی شیعه.
9. بررسی شروط قبول جرح و تعدیل و موانع آن:
251
رشتۀ مذاهب اسلامی )سطح سه(
9.1 . شروط معتبر در جارح و معدل و جرح؛
9.2 . جرح مبهم و اختلاف آراء در اثر خ بشی آن؛
9.3 . اعتبار جرح متشددین؛
9.4 . اختلافات اعتقادی و اعتبار آن در جرح.
10 . بررسی تعارض جرح و تعدیل در راوی واحد
11 . آشنایی با مه مترین راویان مشترک ب ن ی فریق ن ی

روش تدریس: عمومی
ابزار و امکانات: مرسوم
م ن ت آموزشی: ندارد
منبع اصلی:
1. علم رجال ودرایه، آیت الله جعفر سبحانی، مؤسسه جامعه مدرس ن ی، 1377 ش.
2. مقباس الهدایة فی علم الدرایة، عبدالله مامقانی و محمدرضا مامقانی، دلیل ما، چاپ
اول، 1386 .
3. دانش رجال مقارن، محمدرضا جدیدی نژاد، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث،
سازمان چاپ و نشر، قم، 1382 ش.
4. اصول ا ج لرح و التعدیل و علم الرجال، نورالدین عتر، دمشق، 1422 ق.
5. الرفع و التکمیل فی ا ج لرح و التعدیل، محمد عبد الحی لکنوی، مکتب المطبوعات
الاسلامیة، 1347 ق.
منبع فرعی:
1. معجم رجال الحدیث، آیت الله ابوالقاسم خویی، نشر الثقافة الاسلامیة، 1370 ش.
252
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(
2. بحوث فی علم الرجال، شیخ آصف محسنی، المصزفی العالمیة، 1394 ش.
3. قواعد المحدث ن ی، عبدالله شعبان، دارالسلام، قاهره، 1426 ق.
4. نقدالرجال، سید مصطفی تفرشی، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، 1418 ق.
5. رجال الشیعه فی اسانید السنه، محمدجعفر طبسی، بنیاد معارف اسلامی، چاپ اول،
.1379
6. بحوث فی فقه الرجال، سید علی حس ن ی مکی العاملی، عروة الوثقی، 1372 ش.
7. أحوال رجال الاصول الستة عشر، محمدعلی احمدیان ج نف آبادی، تحقیق: حمید
احمدى جلفایى، 1417 ق.
8. المدخل الی علم الرجال و الدرایة، سید محمد حسینی قزوینی، مؤسسه تحقیقاتی
حضرت ولی عصرعجل الله تعالی فرجه الشریف، چاپ سوم، 1384 .
9. آشنایی با کتب رجالی شیعه، محمدکاظم رحمان ستایش، سمت، چاپ ششم،
1393 ش.
10 . سب کشناسی دانش رجال حدیث، محمدحسن ربانی، مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم
السلام، چاپ دوم، 1396 .
11 . قواعد توثیق راویان، محمدکاظم رحمان ستایش و روح الله شهیدی، دانشگاه قرآن
و حدیث، چاپ اول، 1397 .
12 . قواعد رجالی، مهدی غلامعلی، دانشگاه قرآن و حدیث، چاپ اول، 1399 .