عنوان درس: فرق انحرافی 1
مقدار ساعت درس: 32 ساعت
نوع درس: نظری
پیش نیاز: ندارد
هدف: شناخت تاریخ و چگونگی پیدایش وهابیت و بررسی مه مترین آراء و عقائد این
فرقه پیرامون توحید و شرک، ایمان و کفر، سنت و بدعت، همراه با نقد شبهات آنان درباره
توسل، شفاعت، استغاثه و...
سرفص لها:
1. کلیات: )مفاهیم، اهمیت و ضرورت، پیشینه و منابع(
2. جریا نشناسی وهابیت قبل از تشکیل حکومت:
2.1 . مروری بر تاریخ اهل حدیث؛
2.2 . مروری بر تاریخ حنابله؛
2.3 . مروری بر اندیش ههای ابن تیمیه.
3. تشکیل حکومت وهابیت:
3.1 . تاریخ پیدایش وهابیت؛
3.2 . معرفی اجمالی محمد ابن عبدالوهاب؛
3.3 . دوره اول حكومت آل سعود بر ج ند ) 1160 1235 (؛
3.4 . دورة دوم حكومت آل سعود بر حجاز ) 1320 تاكنون(؛
3.5 . وضعیت فعلی وهابیان و گرو ههای منشعب از آ نها در جهان.
4. بررسی و نقد مه مترین دیدگا ههای اعتقادی وهابیت:
4.1 . توحید و شرک:
4.1.1 . چیستی و مفهو مشناسی توحید و شرک؛
206
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(
4.1.2 . اقسام توحید و نقد تقسیم بندی وهابیت.
4.2 . ایمان و کفر از دیدگاه وهابیت و نقد آن از دیدگاه اهل سنت و امامیه:
4.2.1 . رابطه ایمان و اسلام؛
4.2.2 . رابطه ایمان و عمل؛
4.2.3 . مراتب اسلام و ایمان؛
4.2.4 . اقسام کفر؛
4.2.5 . معیار و موجبات کفر و موانع تکفیر.
4.3 . حیات برزخی:
4.3.1 . تحلیل دیدگاه قرآن و روایات در خصوص ارتباط عالم دنیا با عالم
آخرت؛
4.3.2 . ادله وهابیت در خصوص سماع موتی و نقد آن از دیدگاه اهل سنت
و امامیه )ادله قرآنی )نمل، 80 و فاطر، 22 (؛ ادله روایی )مانند: روایت عایشه در
خصوص اخبار سماع موتی و...((.
4.4 . توسل:
4.4.1 . مفهو مشناسی توسل، تفاوت و رابطه آن با شفاعت و استغاثه از دیدگاه
امامیه و وهابیت؛
4.4.2 . تحلیل ادله شرک بودن توسل از دیدگاه وهابیت و نقد آن.
4.5 . شفاعت:
4.5.1 . مفهو مشناسی شفاعت؛
4.5.2 . تقریر محل نزاع موضوع شفاعت در اعتقادات وهابیت با امامیه و اهل
سنت؛
4.5.3 . تحلیل ادله شرک بودن طلب شفاعت از دیدگاه وهابیت و نقد آن.
4.6 . استغاثه:
4.6.1 . مفهو مشناسی استغاثه؛
207
رشتۀ مذاهب اسلامی )سطح سه(
4.6.2 . تقریر محل نزاع موضوع استغاثه در اعتقادات وهابیت با امامیه و اهل
سنت؛
4.6.3 . تحلیل ادله شرک بودن استغاثه از دیدگاه وهابیت و نقد آن.
4.7 . نذر برای اولیاء الهی:
4.7.1 . تقریر محل نزاع موضوع نذر برای غیر خداوند در اعتقادات وهابیت با
امامیه و اهل سنت؛
4.7.2 . تحلیل ادله عدم جواز نذر برای غیر خداوند از دیدگاه وهابیت و نقد آن.
4.8 . زیارت قبور:
4.8.1 . تحلیل ادله بدعی بودن زیارت قبور از دیدگاه وهابیت و نقد آن؛
4.8.2 . تحلیل موضوع «شد رحال » از دیدگاه وهابیت و نقد آن؛
4.8.3 . زیارت قبور توسط بانوان و تبی ن ی دلایل وهابیان؛
4.8.4 . نقد ادله وهابیت بر پایه روایات، نق لهای تار خ یی، نظر عالمان اهل تس ن ن
و شیعه.
4.9 . ساخت بنا بر قبور:
4.9.1 . تبی ن ی ادله وهابیان؛
4.9.2 . نقد ادله وهابیان از دیدگاه اهل سنت )بر پایه آیات، روایات، سنت
صحابه، سیره مسلمانان، فتاوای فقها(؛
4.9.3 . نقد ادله وهابیان از دیدگاه شیعه )بر پایه روایات اهل بیت(.
4.10 . تبرک:
4.10.1 . تقریر محل نزاع موضوع تبرک؛
4.10.2 . تحلیل ادله عدم جواز تبرک از دیدگاه وهابیت و نقد آن.
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(
روش تدریس: عمومی
ابزار و امكانات: مرسوم
م ن ت آموزشی: ندارد
منبع اصلی:
1. آی ن ی وهابیت، آیت الله جعفر سبحانی، انتشارات دفتر اسلامی، ۱۳۶۴ش.
2. مبانی فكری و عملی وهابیت، آیت الله جعفر سبحانی، مؤسسه امام صادق علیه
السلام، 1388 ش.
3. بحوث فی الملل والنحل، جلد 3، آیت الله جعفر سبحانی، مؤسسه امام صادق علیه
السلام، 1427 ق.
4. كشف الارتیاب، سید محسن ام ن ی، دارالکتب الاسلامی، چاپ اول، 1206 ق.
5. درسنامه نقد وهابیت، آیت الله جعفر سبحانی، قم، مؤسسه دار الاعلام لمدرسه اهل
البیت علیهم السلام ، 1396 .
6. کشف الشبهات ابن عبدالوهاب، ریاض، وزرات الشوؤن الاسلامیة و الاوقاف، 1418 ق.
7. درسنامه نقد وهابیت، عباس واعظ طبسی، آثار نفیس، 1391 ش.
منبع فرعی:
1. منهاج السنه النبویه، احمد بن عبدالحلیم بن تیمیه حرانی )ابن تیمیه(، جامعة الإمام
محمد بن سعود الإسلامیة، 1406 ق.
2. وهابیت از دیدگاه عقل و نقل، سید محمد حسینی قزوینی، مؤسسه تحقیقاتی
حضرت ولی عصرعجل الله تعالی فرجه الشریف، 1387 ش.
3. نقدی بر عقاید وهابیت، سیدحسن قزوینی، ترجمه حسن طارمی، وزارت فرهنگ و
ارشاد اسلامی، تهران، 1374 ش.
4. داعیه لیس نبیا، حسن بن فرمان مالكی، دار الرازی، 1392 ش.
5. اعلام الموقع ن ی، ابن قیم جوزی، دار الکتب العلمیة، 1411 ق.
209
رشتۀ مذاهب اسلامی )سطح سه(
6. المدخل المفصل الی مذهب الامام احمد، ابوزید بکرین عبدالله، دار العاصمة، 1417 ق.
7. المدخل لدراسه الفقه الاسلامی، محمد یوسف موسی، دار الفکر العربی، 2009 م.
8. الاجتهاد والتقلید والاتباع والنظر، یحیی محمد، دار الانتشار العربی، بیروت، 2000 م.
9. المنهج الفقهی لائمه الدعوه السلفیه فی ج ند، صالح آل شیخ، دار الصمیعی، 1430 ق.
10 . الروح فی الکلام، محمد بن أبی بكر ابن قیم ا ج لوزیة، بیروت، دارالکتب العلمیة،
ب یتا.
11 . م ج �موعه فتاوی، احمد بن عبدالحلیم بن تیمیه حرانی )ابن تیمیه(، مدینة، م ج �مع الملک
فهد لطباعة المصحف، 1416 ق.
12 . التوحید، محمد بن عبدالوهاب، مكتبة عباد الرحمن، مكتبة العلوم والحكم،
2008 م.
13 . مفاهیم ج یب ان تصحح، محمد بن علوی مالکی، بیروت، دارالکتب العلمیة،
1430 ق.