سر فصل عنوان درس: فرق کلامی اهل تسنن

عنوان درس: فرق کلامی اهل تسنن
مقدار ساعت درس: 32 ساعت
نوع درس: نظری
پیش نیاز: ندارد
هدف: شناخت و بررسی تحلیلی چگونگی پیدایش، آموز ههای اعتقادی، شخصی تهاو
منابع کلامی فرق ههای اهل سنت مانند: اهل حدیث، معتزله، اشاعره، ماتریدیه و اباضیه
سرفص لها:
1. کلیات: )مفاهیم، اهمیت و ضرورت، پیشینه و منابع(
2. مفهو مشناسی اهل سنت و واژ ههای مرتبط
3. معرفی اجمالی فرق ههای خ نست ن ی:
3.1 . خوارج )عقاید و انشعابات(؛
3.2 . اباضیه )عقاید و حکوم تها، انتساب به خوارج از نظر اباضیه، اختلافات
اباضیه با وهابیون(؛
3.3 . مرجئه؛
3.4 . قدریه؛
3.5 . جهمیه.
4. معتزله:
4.1 . پیدایش معتزله؛
4.2 . روش فکری معتزله؛
4.3 . اصول پنج گانه مذهب معتزله؛
4.4 . مه مترین شخصیتها و منابع معتزله؛
4.5 . نومعتزله.
198
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(
5. اهل حدیث:
5.1 . پیدایش اهل حدیث؛
5.2 . روش فكری اهل حدیث؛
5.3 . عقاید و باورهای اهل حدیث؛
5.4 . مه مترین شخصیتها و منابع اهل حدیث؛
5.5 . اهل حدیث در جهان معاصر.
6. اشاعره:
6.1 . پیدایش اشاعره؛
6.2 . روش فكری اشاعره؛
6.3 . عقاید و باورهای اشاعره؛
6.4 . مه مترین شخصیتها و منابع اشاعره؛
6.5 . اشاعره در جهان معاصر.
7. ماتریدیه:
7.1 . پیدایش ماتریدیه؛
7.2 . روش فكری ماتریدیه؛
7.3 . عقاید و باورهای ماتریدیه؛
7.4 . مه مترین شخصیتها و منابع ماتریدیه؛
7.5 . ماتریدیه در جهان معاصر.
8. سایر فرق:
8.1 . کرامیه؛
8.2 . ظاهریه؛
8.3 . طحاویه.

روش تدریس: عمومی
ابزار و امكانات: مرسوم
م ن ت آموزشی: فرق و مذاهب کلامی، علی ربانی گلپایگانی، قم، مرکز جهانی علوم
اسلامی، 1393 ش.
منبع اصلی:
1. بحوث فی الملل والنحل، آیت الله جعفر سبحانی، مؤسسه امام صادق علیه السلام،
1427 ق.
2. مقالات الاسلامی ن ی، ابوالحسن اشعری، آلمان، فرانس شتاینر، 1400 ق .
3. الملل و النحل، محمد بن عبد الكریم شهرستانی، تحقیق: محمد بدران، قم، الشریف
الرضی، 1364 ش .
4. الفرق ب ن ی الفرق و بیان الفرقة الناجیة منهم، عبد القاهر بغدادى، بیروت، دار ا ج لیل، دار
الآفاق، 1408 ق .
5. المقالات و الفرق، تصنیف سعد بن عبدالله ابی خلف الاشعری القمی، صححه و قدم
له محمدجواد مشکور، تهران: عطایی، ۱۳۴۱.
6. نشأه الفكر الفلسفی فی الاسلام، سامی النشار، دار المعارف، 1965 م.
7. فرق و مذاهب کلامی اهل سنت. مهدی فرمانیان، آثار نفیس، چاپ اول، 1392 ش.
8. فرق ههای اسلامی در سرزم ن ی شام در عصر اموی، حس ن ی عطوان، آستان قدس
رضوی، چاپ اول، 1371 ش.
منبع فرعی:
1. مذاهب الاسلامی ن ی، عبدالرحمن بدوی، دار العلم للملای ن ی، بیروت، 1997 .
200
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(
2. آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی، رضا بر ج نکار، قم، کتاب طه، چاپ چهارم،
۱۳۸۹ش.
3. فرقه هاى اسلامى، مادلونگ، ترجمه: ابوالقاسم سرى، تهران، انتشارات اساطیر،
1381 ش .
4. تفسیر الماتریدی المسمی تاویلات اهل السنه، لابی منصور محمد بن محمد الماتریدی
السمرقندی، تحقیق و تعلیق ابراهیم عوض ن ی، یشرف علی اصدارها محمد توفیق عویضه،
قاهره: المجلس الاعلی للشوون الاسلامیه، ج لنه القرآن و السنه، 1391 ق.
5. دراسات عن الاباضیة، عمروخلیفة النامی، ترجمة میخائیل خوری، بیروت، دارالغرب
الاسلامی، 2001 م.
6. فی مذاهب الاسلامی ن ی: ا خ لوارج-الاباضیة-الشیعه، عامر النجار، قاهره; الهیئة المصریة
العامة للکتاب، 2005 م.
7. فرق ههای اسلامی در سرزم ن ی شام در عصر اموی، حس ن ی عطوان، ترجمه حمیدرضا
شیخی، مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوه شهای اسلامی، ۱۳۷۱.
8. مرجئه: تاریخ و اندیشه، رسول جعفریان، قم: نشر خرم، ۱۳۷۱.
9. تاریخ المذاهب الاسلامیه فی السیاسه و العقائد و تاریخ المذاهب الفقهیه، محمد ابوزهره،
قاهره: دارالفکرالعربی، ]بی تا[.
10 . فرهنگ فرق اسلامى، محمد جواد مشكور، مشهد، آستان قدس رضوی، چاپ دوم،
۱۳۷۲ش.
11 . تاریخ الفرق الاسلامیة، محمد خلیل الزین، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات،
1985 م.
12 . ضحی الاسلام، جلد 1 و 3، احمد ام ن ی مصری، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۲۰۰۴‬م .
13 . شرح العقائد النسفیة، سعد الدین تفتازانى، قاهره، مكتبة الكلیات الأزهریة، چاپ
اول، ۱۴۰۷ق.