عنوان درس:
مسائل جدید کلامی
مقدار ساعت درس: 32 ساعت
نوع درس: نظری
پیش نیاز: کلام اسلامی 1 تا 7
هدف: شناخت اجمالی مسائل مهم و جدید کلامی مانند: نیاز بشر به دین، وحی و ج تربه
دینی، زبان دین، علم و دین و عقل و دین، پلورالیسم، سکولاریسم، لیبرالیسم و دموکراسی
سرفص لها:
1. کلیات: )مفاهیم، اهمیت و ضرورت بحث، پیشینه، منابع(
2. نیاز بشر به دین:
2.1 . دلیل نیازمندی به دین وحیانی )معنا خ بشی به زندگی، فرو نشاندن عطش
جاودانگی، تقویت صبر و بردباری، کاهش نگرانی و اضطراب، ج نات از
گرداب تنهایی(؛
2.2 . کارکرد اجتماعی دین )برقراری وحدت و یکپارچگی، تأم ن ی عدالت
و دادگری، تضمیم نشاط و پویایی، پشتیبانی از فضائل اخلاقی، تنظیم روابط
اجتماعی(.
3. زبان دین:
3.1 . زبان وحی )نقش فرهنگ زمانه، دین و زبان نمادین، نیازمندی به تاویل(؛
3.2 . زبان بشری و اوصاف الهی )الهیات سلبی، اشتراک معنوی، حمل تمثیلی(؛
3.3 . معناداری گزار ههای دینی.
4. ج تربه دینی:
4.1 . عوامل مؤثر بر رویکرد ج تربی به دین )ضعف نظا مهای فلسفی در دفاع
عقلانی از آموز ههای دینی، نقد کتاب مقدس، مواجهه با ادیان دیگر، همراهی
با علم ج تربی، انسان محوری، تحلیل مادیگرایانه از پدید ههای ماورایی(؛
254
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(
4.2 . طبقه بندی ج تارب دینی ) ج تارب حسی و غیر حسی، ج تارب اصالتا دینی و
ج تارب تفسیری، ج تارب معرفت خ بش و احیاگر(؛
4.3 . سرشت ج تربه دینی؛
4.4 . رویکرد ج تربی به وحی در دنیای اسلام.
5. عقل و وحی:
5.1 . اصطلا حشناسی )عقل و وحی، عقل و دین، علم و دین، دین و فلسفه(؛
5.2 . رویکردها به مسأله عقل و وحی )عقل گرایی، ایمان گرایی، نص
گرایی(.
6. کثرت گرایی دینی:
6.1 . دیدگا ههادرباره حقانیت و ج نات خ بشی ادیان )انحصار گرایی، شمول
گرایی، کثرت گرایی(؛
6.2 . انواع پلورالیسم دینی )رفتار، رستگاری، حقانیت(؛
6.3 . مبانی فلسفی کلامی پلورالیسم دینی )نسبی بودن حقیقت، تنگناهای
ادراک بشری، گستردگی رحمت و هدایت الهی(؛
6.4 . کثرت گرایی درون دینی )تنوع قرائت ها(.
7. سکولاریسم:
7.1 . اصطلا حشناسی )سکولاریسم، لانیسیسم، علمانیه(؛
7.2 . پشتوان ههای فکری سکولاریسم )اومانیسم، راسیونالیسم، لیبرالیسم(؛
7.3 . دین و سیاست در اسلام.
روش تدریس: عمومی
255
رشتۀ مذاهب اسلامی )سطح سه(
ابزار و امکانات: مرسوم
م ن ت آموزشی: کلام جدید، حسن یوسفیان، سمت و مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام
خمینی رحمة الله علیه، 1391 ش.
منبع اصلی:
1. مدخل مسائل جدید در علم کلام، آیت الله جعفر سبحانی، قم، مؤسسه امام صادق
علیه السلام، 1389 ش.
2. عقل و اعتقاد دینی: درآمدی بر فلسفه دین، مایکل پترسون، ترجمه احمد نراقی و
ابراهیم سلطانی، تهران، طرح نو، 1390 ش.
3. درآمدی بر کلام جدید، علی ربانی گلپایگانی، قم، هاجر، 1393 ش.
4. درآمدی بر کلام جدید، هادی صادقی، قم، کتاب طه، 1396 ش.
5. مسائل جدید کلامی و فلسفه دین، عبد الحس ن ی خسروپناه، قم، مرکز ب ن ی المللی
ترجمه و نشر المصطفیصلی الله علیه و آله، 1393 ش.
6. مباحثی در کلام جدید، علی شیروانی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1391 ش.
منبع فرعی:
1. دی نشناسی، آیت الله عبدالله جوادی آملی، تحقیق: محمدرضا مصطفی پور، قم،
اسراء، 1392 ش.
2. منطق فهم دین، علی اکبر رشاد، قم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،
1389 ش.
3. مبانی و پیش انگار ههای فهم دین، حمیدرضا شاکرین، قم، پژوهشگاه فرهنگ و
اندیشه اسلامی، 1390 ش.
4. فلسفه دین، جان هیک، ترجمه بهزاد سالکی، تهران، الهدی، 1390 ش.
5. جستارهایی در کلام جدید، جمعی از نویسندگان، تهران، سمت، 1391 ش.