سر فصل عنوان درس: نظریه های امامت در اندیشه اهل تسنن

عنوان درس:
نظریه های امامت در اندیشه اهل تسنن
مقدار ساعت درس: 32 ساعت
نوع درس: نظری
پیش نیاز: ندارد
هدف: تحلیل و ارزیابی انتقادی مه مترین نظری ههای اهل تس ن ن در موضوع امامت و
خلافت با تاکید بر نظری ههای جدید مانند: نوسلف یهاو نومعتزلیان
سرفص لها:
1. کلیات: )مفاهیم، ضرورت و اهمیت، پیشینه و منابع(
2. نظریه لزوم جماعت یا تغلب )جمهور اهل حدیث، اشاعره و ماتریدیه(؛
3. نظریه امام عادل فاضل )معتزله(
4. نظریه از ظهور تا کتمان )اباضیه(؛
5. امتداد نظریات سنتی و قدیم در عصر حاضر:
5.1 . دیدگاه سلفیه معاصر؛
5.2 . دیدگاه تکفیریون )داعش و...(؛
5.3 . دیدگاه اخوان المسلم ن ی.
6. نظریات جدید )تعدیل و اصلاح نظریه سنتی(:
6.1 . شخصی تهاو تئوری پردازان:
6.1.1 . رشید رضا؛
6.1.2 . ابوالاعلی مودودی؛
6.1.3 . توفیق محمد الشاوی؛
6.1.4 . محمد ضیاء الدین الریس.
6.2 . عناصر امامت و خلافت در نظریات جدید:
324
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(
6.2.1 . مشروعیت حکوم تهای متعدد و تعدد حاکم؛
6.2.2 . امت منبع قدرت خلیفه؛
6.2.3 . کارکرد خلافت )وظائف و مقاصد حکومت(:
6.2.3.1 . مرکز تصمیم گیری؛
6.2.3.2 . دامن هی قدرت؛
6.2.3.3 . شیوه و چگونگی جریان قدرت.
6.2.4 . بازنگری در شروط امام و حاکم:
6.2.4.1 . نفی قرشیت؛
6.2.4.2 . تاکید بر چهار شرط عدالت، اسلام، علم و امانت داری.
6.2.5 . بازنگری در طرق تعی ن ی امام و اهمیت ویژه برای شورا:
6.2.5.1 . شورا تنها منبع مشروعیت خلیفه؛
6.2.5.2 . قدرت واختیار نصب و عزل حاکم موکول به شوراست؛
6.2.5.3 . لزوم مشورت حاکم با اهل شورا عند فقدان النص و الاجماع؛
6.2.5.4 . تقسیم دار الاسلام به دار العدل و دار ا ج لور و التغلب.
6.2.6 . پذیرف ن ت حق نزاع با حکام و حکومت.
7. نظری ههای سکولار)دینی نبودن خلافت و حکومت(:
7.1 . نظریه پردازان:
7.1.1 . علی عبد الرازق؛
7.1.2 . عبد الغنی؛
7.1.3 . احمد محمد خلف الله.
7.2 . عناصر حکومت و دولت در دیدگاه سکولار:
7.2.1 . عرفی و عقلایی بودن حکومت و دولت؛
7.2.2 . فقدان عنصر حکومت در قلمرو رسالت دین و انبیاء؛
7.2.3 . تار خ یی بودن نسبت دین و دولت.
325
رشتۀ امامت؛ «اما مشناسی » )سطح چهار(

روش تدریس: مرسوم
ابزار وامکانات: عمومی
م ن ت آموزشی: ندارد
منبع اصلی: ندارد
منبع فرعی:
1. الطرائف فی معرفة مذاهب الطوائف، رضی الدین علی بن موسی بن طاووس )سید بن
طاووس(، الأعلمی، بیروت، 1420 .
2. الصراط المستقیم إلی مستحقی التقدیم، علی بن یونس نباطی بیاضی، المکتبة
المرتضویة لإحیاء آثار ا ج لعفریة، 1387 .
3. مسائل الامامة و مقتطفات من الکتاب الاوسط فی المقالات، عبدالله بن محمد ناشی
اکبر، دار النشر فرانتس، 1971 م.
4. مقالات الاسلامی ن ی و اختلاف المصلّ ن ی، ابوالحسن علی بن اسماعیل اشعری، عصریة،
بیروت، 1419 .
5. الزینه فی الكلمات الاسلامیه العربیه، احمد بن حمدان )ابوحاتم رازی(، دار الکتاب
العربی، 1957 م.
6. التنبیه والردّ علی اهل الاهواء والبدع، ابوالحس ن ی محمد بن احمد بن عبدالرحمن ملطی
شافعی، مدبولی، قاهرة، 1413 .
7. الفرق ب ن ی الفرق و بیان الفرقه الناجیه منهم، ابومنصور عبدالقاهر بن طاهر بغدادی،
عصریة، بیروت، 1430 .
326
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(
8. الفصل فی الملل والاهواء والنحل، ابومحمد علی بن احمد)معروف به ابن حزم اندلسی(،
دار إحیاء التراث العربی، 1422 .
9. عقائد الثلاث والسبع ن ی فرقه، ابومحمد یمنی، مکتبة العلوم و الحکم، المدینة المنورة،
.1433
10 . الملل والنحل، ابوالفتح محمد بن عبدالكریم شهرستانی، دارالسرور، بیروت، 1368 ق.
11 . بیان الادیان ابوالمعالی، محمد حسینی علوی، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار،
1376 ش.
12 . تبصره العوام فی معرفه مقالات الانام، سید مرتضی حسنی رازی، اساطیر، 1364 ش.
13 . اعتقادات فرق المسلم ن ی والمشرك ن ی، ابوعبدالله محمد بن عمر بن حس ن ی)فخر
رازی(، الأزهریة للتراث، ب یتا.
14 . مذاهب الاسلامی ن ی عبدالرحمن بدوی مصری، دارالعلم للملای ن ی، 1996 م.
15 . نشأه الفكر الفلسفی فی الاسلام، علی سامی النشار مصری، دارالسلام قاهرة،
.1429
16 . ظهر الاسلام و ضحی الاسلام، احمد ام ن ی مصری، دارالکتب العلمیة، بیروت، 1428 .
17 . البحوث فی الملل والنحل، آیت الله جعفر سبحانی، مؤسسة الامام الصادق علیه
السلام، 1416 .
18 . تاریخ المذاهب الاسلامیه، محمد ابوزهره، دارالفکر العربی، 1996 م.
19 . الامامة العظمی، عبد الله بن عمر بن سلیمان الدمیجی، مکتبة الرشد، ریاض، 1433 .
20 . النظریة السیاسیة عند ابن تیمیة، حسن كوناكاتا، مرکز الدراسات و الاعلام،
ریاض، 1994 م.
21 . نظام الحكم والإدارة فى الإسلام، محمد مهدى شمس الدین، دار الأضواء، بیروت،
.1406
22 . الفریضة الغائبة، محمد عبدالسلام، بی نا، 1981 .
23 . وثیقة ا خ للافة، شکری مصطفی، بی نا، بی تا
327
رشتۀ امامت؛ «اما مشناسی » )سطح چهار(
24 . رسالة الایمان، صالح عبدالله سریه، بی نا، بی تا
25 . مد الایادی لبیعة البغدادی، ابو همام بکر بن عبدالعزیز، بی نا، بی تا
26 . النکیر علی منکری النعمة من الدین و ا خ للافة و الامة، مصطفی صبری، بی نا،
1924 م.
27 . رسالة الموتمر ا خ لامس، حسن البنا، مصر، 2013 م.
28 . م ج �موعة رسائل الامام الشهید، حسن البنا، مکتبه التراث الاسلامی، 1424 .