سر فصل عنوان درس: ولایت فقیه

عنوان درس: ولایت فقیه
مقدار ساعت درس: 32 ساعت
نوع درس: نظری
پیش نیاز: ندارد
هدف: تبی ن ی مبانی ولایت فقیه در عصر غیبت و شناخت استدلالی مشروعیّت، شرایط،
وظایف و اختیارات حاکم اسلامی از دیدگاه شیعه، همراه با ارزیابی دیدگاه دیگر مذاهب
اسلامی در این موارد
سرفص لها:
1. کلیات: )اهمیت و ضرورت، پیشینه، منابع(
2. مباحث مقدماتی:
2.1 . چیستی ولایت فقیه؛
2.2 . فلسفه و اهداف حکومت اسلامی در دوران غیبت؛
2.3 . کلامی یا فقهی بودن بحث ولایت فقیه.
3. مبانی کلامی ولایت فقیه:
3.1 . پیوستگی اسلام و سیاست؛
3.2 . اذن الهی؛ منشأ مشروعیت حکومت؛
3.3 . مردم؛ تحقق خ بش حکومت اسلامی.
4. ادله ولایت فقیه:
4.1 . ادله عقلی:
4.1.1 . اصل تنزل تدر ج یی؛
4.1.2 . ضرورت نظم در جامعه اسلامی؛
4.1.3 . جامعیت و جاودانگی احکام اسلام؛
226
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(
4.1.4 . دَوَران امر ب ن ی تقدم مأذون در تصرف و غیر مأذون.
4.2 . ادله نقلی )آیات، روایات(.
5. شرایط حاکم اسلامی )ولی فقیه(:
5.1 . علم به آموز ههاو احکام الهی )فقاهت(؛
5.2 . کفایت، کاردانی و تدبیر؛
5.3 . صلاحیت اخلاقی، تقوا و عدالت.
6. ولایت فقیه از منظر مذاهب اسلامی )تطبیق دیدگاه شرایط حاکم اسلامی از
دیدگاه اهل سنت با شیعه(
7. وظایف و اختیارات ولی فقیه:
7.1 . ولایت مقیّده و مطلقه؛
7.2 . ماهیت حکم ولایی در چارچوب ولایت مطلقه؛
7.3 . نسبت حکم ولی فقیه و فتوای مرجع تقلید.
8. پاسخ به شبهات مهم:
8.1 . ولی فقیه و نیاز به خ تص صهای متعدد؛
8.2 . خبرگان و شبهه دور؛
8.3 . محدود نبودن زمان ولایت فقیه؛
8.4 . ولایت فقیه در خارج از مرزها؛
8.5 . ولایت مطلقه و حکومت استبدادی.

روش تدریس: عمومی
ابزار و امکانات: مرسوم
227
رشتۀ مذاهب اسلامی )سطح سه(
م ن ت آموزشی: مبانی اندیشه سیاسی 6 )فلسفه سیاست(، قاسم شبان نیا، قم، مؤسسه
آموزشی و پژوهشی امام خمینیرحمة الله علیه، 1395 ش.
منبع اصلی:
1. ولایت فقیه و رهبری در اسلام، آیت الله عبدالله جوادی آملی، تهران، مرکز نشر
فرهنگی رجاء، 1368 ش.
2. ولایت فقیه و حاکمیت ملت، سید حسن طاهری خرم آبادی، قم، انتشارات اسلامی
جامعه مدرّس ن ی، 1360 ش.
3. ولایة الفقیه ابعادها و حدودها، محمدهادی معرفت، تهران، معهد الشّهید مطهّری
للدّراسات الأسلامیّة، ب یتا.
4. ولایت فقیه، ولایت فقاهت و عدالت، آیت الله عبدالله جوادی آملی، قم، اسراء،
1387 ش.
منبع فرعی:
1. ولایت فقیه، امام خمینیرحمة الله علیه، تهران، مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی
رحمة الله علیه، 1394 ش.
2. حکومت اسلامی، امام خمینیرحمة الله علیه، تهران، مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام
خمینی رحمة الله علیه، 1374 ش.
3. مبانی حکومت اسلامی، آیت الله جعفر سبحانی، قم، توحید، 1362 ش.
4. نظریه سیاسى اسلام، جلد 1 و 2، آیت الله محمدتقی مصباح یزدی، قم، مؤسسه
آموزشى و پژوهشى امام خمینى رحمة الله علیه، 1396 ش.
5. بشارت مصباح، آیت الله محمدتقی مصباح یزدی، قم، انتشارات مؤسسه آموزشى و
پژوهشى امام خمینى رحمة الله علیه، 1391 ش.
6. دین و دولت، علی ربانی گلپایگانی، تهران، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه
معاصر، ۱۳۸۱ش.
228
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(
7. نظام الحکم والإدارة فی الإسلام، باقر شریف القرشی، ج نف، مطبعة الآداب،
1386 ق.
8. نظریة الحکم فی الإسلام، محسن اراکی، قم، م ج �مع الفکر الإسلامی، 1425 ق.
9. چال شهای فکری نظریه ولایت فقیه، مصطفی جعفرپیشه فرد، قم، بوستان
کتاب، 1394 ش.
10 . ولایة الامر، محمدمهدی آصفی، بوستان کتاب، قم، 1393 ش.
11 . ولایة العلم والعلما، محمد الانصاری، عربستان، دار السلام، 2012 م.