نشست تخصصی جامعیت علمی قرآن کریم
در مؤسسه آموزش عالی ائمه اطهار (علیهم‌السلام) برگزار شد
نشست تخصصی جامعیت علمی قرآن کریم با همکاری مرکز همکاری های بین المللی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در مؤسسه آموزش عالی ائمه اطهار (علیهم‌السلام) برگزار شد.
نشست تخصصی جامعیت علمی قرآن کریم با ارائه استاد محترم، جناب حجت الاسلام و المسلمین محمد صادق یوسفی مقدم، رئیس پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن و با حضور ناقد محترم، جناب حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهراب صادق‌نیا، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی و با حضور جمعی از دانش‌پژوهان تفسیر و علاقه‌مندان به علوم قرآنی در سالن کنفرانس امام خمینی مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم‌السلام) برگزار شد.
در ابتدای نشست، ارائه دهنده، حجت الاسلام و المسلمین محمد صادق یوسفی مقدم پس از بیان مفهوم و مراد از جامعیت علمی قرآن کریم و ضرورت توجه به فلسفه نزول قرآن در تعریف جامعیت علمی آن، دیدگاه‌های موجود در این زمینه را بیان و پس از توضیح دیدگاه حداقلی، حد اکثری و اعتدالی در مورد جامعیت علمی قرآن کریم و اشاره به ادلۀ آنها، دیدگاه اعتدالی را پذیرفته و به تبیین و دفاع از آن پرداختند.
از نظر ایشان، قرآن کریم افزون بر هدایت انسان در امور مربوط به زندگی دنیوی و اخروی و هدایت انسان به کمال الهی، در چهارچوب فلسفه نزول، بر کشف گزاره‌ها و نظام‌های علمی اثرگذار است؛ یعنی قرآن کریم می‌تواند در چهارچوب فلسفه نزول خودش بر گزاره‌ها و نظام‌های نظریه‌های علمی اثرگذار باشد.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن افزودند: قرآن این استعداد را دارد که میزان و معیار سنجش برای مبانی، مسائل، نظریه‌ها و اهداف علوم باشد.
ایشان همچنین یادآور شدند: در مواردی اگر فرضاً بحث تولیدی از قرآن کریم نداشته باشیم، می‌توانیم کتاب آسمانی را به عنوان سنجه انتخاب کنیم؛ یعنی نظریات علمی را به قرآن عرضه کنیم و ببینیم که قرآن کریم از بین آن نظریه‌ها کدام نظریه را مورد توجه قرار می‌دهد.
در ادامه نشست، ناقد محترم حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهراب صادق‌نیا بیان داشتند: در تمام مواردی که به ارتباط قرآن و علم پرداخته، ضرورت دارد مراد از علم مشخص شود.
ایشان افزودند: باید مشخص شود که آیا مراد روش بررسی واقعیت است یا نظام معرفتی و مبانی و یا مطلق معرفت و شناخت.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی تصریح کردند: نکته دیگری که لازم است در این بحث به آن پرداخته شود ابهام موجود در تعریف جامعیت علمی قرآن بر پایه فلسفه نزول و توجه به ماهیت و حقیقت قرآن کریم است.
در بخش بعدی نشست، ارائه دهنده محترم در پاسخ به سؤال اول ناقد، مراد از علم را معنای جامع آن خواندند. حجت الاسلام و المسلمین محمد صادق یوسفی مقدم در پاسخ به سؤال بعدی ناقد، ماهیت قرآن را به مثابه متنی پویا معرفی نموده، افزودند: از این رو قرآن کریم بر مبنای هدایتگری، می‌تواند کاشف در گزاره های علمی، اثرگذار در استنباط و معیار سنجش علوم قرار گیرد.
در ادامه این بخش، ناقد محترم با بیان این که چنین تعریفی از علم صحیح نیست، ابراز داشتند: این تعریف بر فرض قبول، تعریف شما از جامعیت علمی قرآن فراتر از تعریف حد اکثری مورد نقد خواهد بود.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهراب صادق‌نیا افزودند: به‌علاوه، بداهت روزگار و تجربه بشری به ما این را می‌گوید که ادعای جامعیت علمی قرآن کریم یا متون مقدس همیشه در سطح یک ادعا باقی مانده است.
ایشان تأکید کردند: دوهزار سال از تاریخ مسیحیت می‌گذرد و عالمان دینی مسیحی همواره ادعا کردند که در متن مقدس ما همه علوم هست، ولی در طول این سال‌ها نمی‌توان حتی به یک مورد اشاره کرد که یک الهی‌دان مسیحی پیش از آن‌که علوم تجربی به یک نتیجه‌ای برسد، آنها به آن نتیجه رسیده باشند.
ناقد محترم با بیان این که ادعا کردن صرف، فایده ندارد و باید ثمری وجود داشته باشد، افزودند: 1400 سال است و البته در این سی- چهل سال اخیر، بعضی ادعا می‌کنند که قرآن جامع همه علوم است، اما یک بار یک نمونه بیاورید که طی 1400 سال، پیش از آن‌که علوم تجربی به آن رسیده باشد، عالمی یک گزاره علمی از قرآن بیان کرده باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی با طرح این بحث که نمی‌شود شما دائماً تابع باشید و مثلاً صبر کنید یک عالم فیزیک، گزاره فیزیکی بدهد و بعد شما بگویید این که تو گفتی در قرآن هست، تصریح کردند: فردا اگر عالم دیگر فیزیک بر خلاف قول قبلی نظر بدهد، می‌گویند این هم در قرآن هست. ایشان افزودند: جامعیت علمی قرآن به این معنا، وهن قرآن است.
در ادامه نشست، ناقد محترم، نظریه خودشان پیرامون جامعیت علمی قرآن را به اختصار بیان نمودند و در آخر، پرسش‌های حاضرین در جلسه مطرح و مورد بررسی قرار گرفت.
نشست تخصصی جامعیت علمی قرآن کریم، روز پنجشنبه، هجدهم آذر 1401 با حضور جمعی از دانش‌پژوهان تفسیر و علاقه‌مندان به علوم قرآنی در سالن کنفرانس امام خمینی مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم‌السلام) برگزار شد. دبیر علمی نشست را جناب حجت الاسلام و المسلمین آقای سید حسین موسوی فرد، کارشناس پژوهش رشته تفسیر و علوم قرآنی مؤسسه آموزش عالی ائمه اطهار (علیهم‌السلام) بر عهده داشتند.