موضوع: تحلیل روش‌شناختی و انتقادی عملکرد تفسیر تسنیم در نقد تفسیر مفاتیح الغیب
نویسندگان
حمید محمدی
دانشجوی دکتری، رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه میبد، پژوهشگر مؤسسه آموزش عالی ائمه اطهار(ع).
احمد زارع زردینی
دانشیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه میبد.
چکیده
تفسیر گران‌سنگ «تسنیم» نوشته آیت‌الله جوادی آملی، از جمله تفاسیر اجتهادی قرآن است که به پیروی از شیوه علّامه طباطبایی در «المیزان» از روش تفسیر قرآن به قرآن بهره گرفته است. همچنین تفسیر «مفاتیح‌الغیب» فخر رازی نیز، جزء تفاسیر طراز اوّل قرآن در میان اهل‌سنت شمرده می‌شود که حضور قابل‌توجهی در تفسیر تسنیم دارد. این دو تفسیر در دو منظومه فکری متفاوت سامان یافته‌اند؛ اما نسبتاً از شیوه‌ها و اسلوب‌های مشترکی برخوردارند. به همین دلیل، در جای‌جای تفسیر تسنیم، مواجهه‌های مختلف آیت‌الله جوادی آملی با آرا و نظرات فخر رازی مشاهده می‌شود. این پژوهش با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای و روش توصیفی ـ تحلیلی شکل گرفته تا نقدهای نویسنده تسنیم بر فخر رازی را به همراه انتقاد عملکرد تفسیر تسنیم بر مفاتیح‌الغیب مورد بررسی قرار دهد. یافته‌ها نشانگر آن است که نقد مؤلف تسنیم بر مفاتیح‌الغیب به شیوه نقد بر مبنای خانواده آیات، نقد بر مبنای میزان توجه به تفسیر قرآن به قرآن، نقد بر مبنای میزان پایبندی به ظواهر متن، نقد بر مبنای میزان دقت در واژگان قرآنی، نقد بر مبنای میزان توجه به سیاق، نقد بر مبنای میزان دقت در کاربرد روایات تفسیری و نقد بر مبنای تدبّر و نهایتاً توجه به آثار و نتایج یک رأی تفسیری است. همچنین در بخش تحلیل انتقادی عملکرد تفسیر تسنیم، نقد دیدگاه تفسیری بر اصل اولی، نقد بر مبنای دانش نحو، نقد برداشت تفسیری و نقد دیدگاه تفسیری بر پایه جبر، بیان شده است.
برای دریافت اصل مقاله وارد لینک شوید
