بررسی تطبیقی اقوال فقیهان فریقین درباره مالکیت غنائم جنگی
نویسندگان
سیدجعفر صادقی فدکی
استادیار، گروه دایرة المعارف‌های قرآن، پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم.
رضا مهدیان فر
دانشیار، گروه تفسیر، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم.
چکیده
از جمله پیامدهای جنگ میان مسلمانان و غیرمسلمانان، سلطه بر اموال و غنائم جنگی آنان است که سلطه یادشده گاه با جنگ و غلبه و گاه بدون جنگ و با مصالحه حاصل می‌شود. مالکیت بر غنائمی که بدون جنگ و غلبه به دست می‌آید، اختصاص به حکومت اسلامی دارد؛ اما در مورد غنایم به‌دست‌آمده از راه جنگ این پرسش اساسی وجود دارد که مالکیت این غنایم به چه کسی اختصاص دارد؟ روش پاسخ به این سؤال بر اساس تحلیل و توصیف نظریات ارائه شده در این زمینه است. آرای متفاوتی میان فقیهان اسلامی در این مورد مطرح است. برخی فقیهان غنائم یادشده را در صدر اسلام متعلق به رسول خدا(ص) دانسته و سپس از نسخ این حکم پس از آن حضرت سخن به میان آورده‌اند. بر پایه دیدگاهی دیگر، همه غنائم یادشده به جز خمس آنها به جنگجویان تعلق دارد. دیدگاه سوم که به مشهور فقیهان امامیه و برخی فقیهان اهل‌سنت انتساب دارد، آن است که اموال غیرمنقول از این غنائم، متعلق به عموم مسلمانان و غنائم منقول به جز خمس آنها ملک جنگجویان است. دیدگاه دیگر آن است که همه غنائم اعم از منقول یا غیرمنقول به حاکم اسلامی تعلق دارد. یافته‌ها و نتایج تحقیق نشان می‌دهد که دیدگاه اخیر با مجموع آیات قرآن، روایات و سیره رسول خدا(ص) در جنگ‌ها سازگاری بیشتری دارد، ازاین‌رو در این پژوهش ضمن بررسی و نقد دیدگاه‌های دیگر، دیدگاه اخیر با استناد به ادله متعدد به اثبات رسیده است.
برای دریافت اصل مقاله وارد لینک شوید
