پذیرش مقاله حجت الاسلام سید محمد سلطانی در دو فصلنامه مطالعات مقارنه ای مذاهب اسلامی

تحلیل تطبیقی روابط بینامتنی کتاب سلیم بن قیس با متون تاریخی و حدیثی، بر پایه نظریه ترامتنیّت
نویسنده

سید محمد سلطانی 
استادیار، پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم.

چکیده

کتاب سلیم بن قیس هلالی از قدیمی‌ترین کتب برجامانده از صدر اسلام است. اعتبار این کتاب که عمدتاً به بیان حوادث پس از رحلت رسول خدا(ص) و ظلم‌های وارده بر خاندان رسالت پرداخته، از دیرباز مورد مناقشه محققان شیعه بوده و ادله مختلفی در نفی یا اثبات آن ارائه شده است. این نوشتار با بهره‌گیری از نظریه ترامتنیّت ژنت و به روش تحلیل تطبیقی به کشف و بررسی روابط بینامتنی کتاب سلیم با منابع تاریخی و حدیثی پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می¬دهد که عمده روابط بینامتنی کتاب سلیم با منابع دیگر (حدود 90 درصد) بر پایه روابط بیش‌متنی و بر اساس برگرفتگی یا اشتقاق است. پس از بیش‌متنی، مهم‌ترین رابطۀ قابل‌مشاهده میان کتاب سلیم و سایر منابع، رابطه بینامتنیت است که عمدتاً به‌صورت غیرصریح نمایان می‌شود؛ از این رابطه به سرقت ادبی یا دستبرد فکری نیز تعبیر شده است و به‌روشنی می‌تواند عدم اصالت این موارد را در کتاب سلیم نشان دهد. حداقل در شش حدیث این رابطه قابل‌اثبات است که منابع بیش‌متن آن‌ها عمدتاً منابع تاریخی اهل‌سنت و منابع حدیثی شیعه است. دو رابطه فرامتنیت و پیرامتنیت نیز به سبب کمی داده‌های موجود از منابع پیش از کتاب سلیم و عدم دسترسی به نسخه اصلی آن قابل‌اثبات نیست.

برای دریافت اصل مقاله وارد لینک شوید