سر فصل عنوان درس: تقریب مذاهب اسلامی

عنوان درس:
تقریب مذاهب اسلامی
مقدار ساعت درس: 16 ساعت
نوع درس: نظری
پیش نیاز: ندارد
هدف: شناخت و بررسی حقیقت، مبانی، ضرورت و راهکارهای تقریب ب ن ی مذاهب
اسلامی و جریا نشناسی تقریب
سرفص لها:
1. کلیات: )اهمیت و ضرورت، پیشینه و منابع(
2. مباحث مقدماتی )بررسی معنای واژه های: مذهب، فرقه، اختلاف، وحدت، تقرب
مذاهب، فرهنگ تقریب، امت اسلامی، دارالاسلام و بیداری اسلامی(
3. مبانی تقریب مذاهب اسلامی در قرآن:
3.1 . دعوت به وحدت؛
3.2 . راهکارهای قرآن برای مدیریت اختلاف و تحقق فرهنگ تقریب در جامعه؛
3.3 . رجوع به قرآن برای حل اختلاف.
4. مبانی تقریب مذاهب اسلامی در سیره نبوی صلی الله علیه و آله:
4.1 . تأکید بر وحدت بر حق و بیان آثار مثبت آن و نهی از اختلاف و بیان آثار سوء
آن؛
4.2 . ا ج یاد حساسیت مشترك دینى؛
4.3 . نفى نژادپرستى و قومیت گرایى؛
4.4 . ا ج یاد اخوت اسلامی؛
4.5 . اصلاح ذات الب ن ی؛
4.6 . تحمل و مدارا؛
265
رشتۀ مذاهب اسلامی )سطح سه(
4.7 . پرهیز از تکفیر؛
4.8 . آموزش ادب اختلاف.
5. مبانی عقلی تقریب مذاهب اسلامی:
5.1 . عقلانیت دینی و اعتدالگرایی؛
5.2 . گفت وگوی منطقی )جدال احسن(؛
5.3 . اصل مصلحت عمومی جامعه اسلامی؛
5.4 . توجه پیامدهای تفرقه و تنازع در جامعه.
6. پیشگامان تقریب در جهان تشیع:
6.1 . پیشگامان تقریب در ج نف اشرف )سید محمدتقی حکیم، سید
محسن حکیم، میرزای شیرازی اول، میرزای شیرازی دوم، آخوند خراسانی،
سید محمدباقر صدر، سید محمدباقر حکیم، شیخ محمدحس ن ی آل کاشف
الغطاء، آیت الله سیستانی(؛
6.2 . پیشگامان تقریب در قم )آیت الله بروجردی، علامه محمدتقى قمی،
امام خمینیرحمة الله علیه، آیت الله خامن های دامت برکاته و...(.
7. پیشگامان تقریب در جهان اهل سنت )شیخ مصطفی مراغی، شیخ عبدالمجید سلیم،
شیخ محمود شلتوت، شیخ محمد غزالی، علامه اقبال لاهوری، ابوالاعلی مودودی(
8. موانع تقریب )موانع سیاسی، اختلافات قومی و ملیت گرایی، اختلافات آداب و
رسوم و سن تها، مشکلات اقتصادی و ج تاری، ضعف ارتباطات جوامع اسلامی، اختلاف
حکوم تها، استعمار و استکبار جهانی، تعصبات مذهبی و علمی، تکفیر گرایی(
9. راهکارهای تحقق تقریب )گفتگو، اعتدال گرایی، مهار تکفیرگرایی، مطالعات
تطبیقی، اخلاق علمی، مبارزه با خرافات و قوم گرایی، تقویت روابط میان کشورهای
اسلامی(
10 . نقش تقریب مذاهب در تمدن نوین اسلامی
266
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(

روش تدریس: عمومی
ابزار و امکانات: مرسوم
م ن ت آموزشی: ندارد
منابع اصلی:
1. درسنامه فرهنگ و مبانی تقریب مذاهب اسلامی، عباس برومند اعلم و محمدرضا
افضلی، مشعر، 1397 .
2. تقریب مذاهب، از نظر تا عمل، محمدآصف محسنی، نشر ادیان، قم، 1386 ش.
3. اخوت و برادری در اسلام، عبداللطیف سجادی، م ج �مع جهانی تقریب مذاهب
اسلامی، معاونت فرهنگی، تهران، 1386 ش.
4. الإسلام و الأمة الإسلام فی القرن القادم، جلال میرآقایی، المجمع العالمی للتقریب ب ن ی
المذاهب الاسلامیة، تهران، 1379 ش.
5. الأقلیات الإسلامیة و علاقاتها بمجتمعاتها، محمدعلی تسخیری، المجمع العالمی للتقریب
ب ن ی المذاهب الاسلامیة، المعاونیة الثقافیة، المجمع العالمی للتقریب ب ن ی المذاهب الاسلامیة، تهران،
1430 ق.
6. القانون الدولی فی الاسلام، عباسعلی العمید الز ج نانی، تعریب علی هاشم، بنیاد
پژوهشهای اسلامی، مشهد، 1375 ش.
7. الإمام البروجردی، عبدالرحیم اباذری، المجمع العالمی للتقریب ب ن ی المذاهب الاسلامیة،
المعاونیة الثقافیة، ترجمه خلیل عصاری، المجمع العالمی للتقریب ب ن ی المذاهب الاسلامیة، تهران،
1428 ق.
267
رشتۀ مذاهب اسلامی )سطح سه(
8. در راه وحدت، سید مرتضی عسکری، ترجمه ع. م سردارنیا، بنیاد بعثت، واحد
تحقیقات اسلامی، چاپ اول، 1361 ش.
منابع فرعی:
1. الفصول المهمة فی تألیف الأمة، عبد الحسن شرف الدین، المجمع العالمی للتقریب ب ن ی
المذاهب الإسلامیة، تهران، 1423 ق.
2. ب ن ی الشیعة و اهل السنة، سلیمان دنیا، تحقیق: سیدهادی خسروشاهی، تهران، المجمع
العالمی للتقریب ب ن ی المذاهب الاسلامیة، 1429 ق.
3. علی بنیانگذار وحدت و شیعه اصول اساسی، علی شریعتی، نصر، چاپ اول، 1358 .
4. مبانی وحدت در امت اسلامی به ضمیمه وحدت نیاز فوری، محمدعلی سادات، الهام،
چاپ اول، 1358 .
5. وحدت اسلامی، احمد مفتی زاده، میعاد، 1358 ش.
6. امامان شیعه و وحدت اسلامی، علی آقانوری، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان
و مذاهب، نشر ادیان، ۱۳۸۷.
7. شش مقاله: الغدیر و وحدت اسلامی پیامبر امی ختم نبوت، شهید مرتضی مطهری،
صدرا، 1363 .
8. موازین وحدت، سلیمان بن ابراهیم قندوزی، ترجمه محمدعلی شاه محمدی، فرهنگ
قرآن، چاپ اول، 1363 ش.
9. ندای وحدت، حسن سعید، ترجمه محمود ناطقی، مسجد جامع تهران، کتا خ بانه
مدرسه چهلستون، چاپ اول، 1363 ش.
10 . امیرالمومن ن ی علیه السلام، اسوه وحدت، محمدجواد شری، ترجمه محمدحس ن ی
عطایی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، چاپ اول، 1366 ش.
11 . چگونه مسلمانان وحدت و همیاری خود را باز م ییابند، محمد عرفه، ترجمهم.
اسواریور، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1368 ش.
268
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(
12 . الحوزه العلمیه العراقیه و التقریب، محمدباقر صدر، م ج �مع العالمی للتقریب ب ن ی المذاهب
الاسلامیه، تهران، 1382 ش.
13 . چهل حدیث وحدت، محمدحس ن ی فلاح زاده، سازمان تبلیغات اسلامی، 1368 ش.
14 . پیام تقریب )م ج �موعه سخنرانیهای فارسی ششم ن ی کنفرانس ب ن ی المللی وحدت
اسلامی(، با نظارت و کوشش محمدسعید معزالدین، تهران: م ج �مع جهانی تقریب مذاهب
اسلامی، معاونت تبلیغات و انتشارات، ۱۳۷۳.
15 . در طریق وحدت اسلامی، سیدرضا حسینی نسب، دبیرخانه دائمی کنگره جهانی
بررسی قداست و امنیت حرم، چاپ اول، 1368 ش.
16 . استراتژی وحدت در اندیشه سیاسی اسلام، سید احمد موثقی، بوستان کتاب، چاپ
دوم، 1376 .
17 . م ج �موعه مقالات دوم ن ی همایش علمی، تحقیقی )وحدت( زاهدان 1372 ، دفتر
نماینده مقام معظم رهبریدامت برکاتهدر امور اهل سنت بلوچستان، ماهنامه اسوه، چاپ اول،
1377 ش.
18 . بیداری اسلامی و فرهنگ اختلاف، یوسف قرضاوی، ترجمه عمر قادری، چاپ اول،
1377 ش.