عنوان درس:
نظریه های امامت 1
مقدار ساعت درس: 32 ساعت
نوع درس: نظری
پیش نیاز: ندارد
هدف: تحلیل و ارزیابی استدلالی مه مترین نظری ههای امامت از دیدگاه امامیه خ نست ن ی،
محدثان و متکلمان همراه با بررسی سیر تطور دیدگا هها تا دوره معاصر
سرفص لها:
1. کلیات: )مفاهیم، ضرورت و اهمیت، پیشینه و منابع(
2. نظریه امامت در امامیه خ نست ن ی:
2.1 . اصحاب ائمه خ نست ن ی )مدرسه مدینه(؛
2.2 . محمد بن حنفیه و کیسانیه.
3. نظریه محدثان:
3.1 . نظریه محدثان کوفه )خاندان اع ن ی، عبد الله بن ابی یعفور(؛
3.2 . نظریه متهمان غلو کوفه )جابر بن یزید جعفی و مفضل بن عمر(؛
3.3 . نظریه محدثان قم )صفار، کلینی، شیخ صدوق(؛
3.4 . نظریه محدثان ری )ابن شهرآشوب، قطب الدین راوندی(؛
3.5 . نظریه محدثان اصفهان )علامه م ج �لسی، ملا ام ن ی استر آبادی(؛
3.6 . نظریه معارف خراسان.
4. نظریه متکلمان:
4.1 . کوفه )نظریه هشام بن حکم و شاگردان(؛
4.2 . بغداد )نظریه شیخ مفید و سید مرتضی(؛
4.3 . حله )نظریه خواجه طوسی و علامه حلی(؛
301
رشتۀ امامت؛ «اما مشناسی » )سطح چهار(
4.4 . لکهنو )سید دلدار علی و علامه میرحامد حس ن ی(.
5. سایر نظریات:
5.1 . نظریه مقصران )مرجئه شیعه(؛
5.2 . نظریه غالیان؛
5.3 . نظریه شیخیه.
6. بیان دیدگا ههادر تطور نظری ههای امامت:
6.1 . تحول از خلافت سیاسی به امامت الهی)اعتقادی(؛
6.2 . تحول از امامت اعتقادی به امامت غالیانه؛
6.3 . تطور از امامت باطنی )حقیقی( به امامت عقلی اعتزالی؛
6.4 . تطور از امامت عقلی اعتزالی به امامت عقلی فلسفی؛
6.5 . تطور از امامت عقلی اعتزالی به امامت باطنی عرفانی؛
6.6 . تطور از امامت کلامی عقلی به امامت کلامی عقلی – نصی.
شیوه ارزشیابی:
فعالیت کلاسی تحقیق آزمون کتبی سمینار
---- 12 ---- 8
روش تدریس: مرسوم
ابزار وامکانات: عمومی
م ن ت آموزشی: ندارد
منبع اصلی:
1. المقالات والفرق، سعد بن عبدالله اشعری قمی، مؤسسة مطبوعاتی عطایی، 1341 ش.
2. فرق الشیعه، حسن بن موسی نو خ بتی، دار الأضواء، 1404 ق.
3. مسائل الامامة و مقتطفات من الکتاب الاوسط فی المقالات، عبدالله بن محمد ناشی
اکبر، دار النشر فرانتس، 1971 م.
302
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(
4. مقالات الاسلامی ن ی و اختلاف المصلّ ن ی، ابوالحسن علی بن اسماعیل اشعری، عصریة،
بیروت، 1419 .
5. الزینه فی الكلمات الاسلامیه العربیه، احمد بن حمدان )ابوحاتم رازی(، دار الکتاب
العربی، 1957 م.
منبع فرعی:
1. جستارهایی در مدرسه کلامی کوفه، جمعی از پژوهش گران، دار الحدیث، 1396 .
2. جستارهایی در مدرسه کلامی قم، جمعی از پژوهش گران، دار الحدیث، 1395 .
3. جستارهایی در مدرسه کلامی بغداد، جمعی از پژوهش گران، دار الحدیث، 1395 .
4. اوائل المقالات، محمد بن محمد بن نعمان )شیخ مفید(، )سلسلة مؤلفات(، دار المفید،
بیروت، 1414 .
5. الافصاح شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان )شیخ مفید(، )سلسلة مؤلفات(، دار
المفید، بیروت، 1414 .
6. الشافی، ابوالقاسم علی بن حس ن ی بن موسی )سیدمرتضی علم الهدی(، مؤسسة
الصادق علیه السلام، 1426 .
7. تلخیص الشافی، محمد بن حسن طوسی )شیخ طوسی(، مؤسسة انتشارات المحب ن ی،
1382 ش.
8. الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد، محمد بن حسن طوسی )شیخ طوسی(، دار الأضواء،
بیروت، 1406 .
9. مناقب آل ابی طالب، ابوجعفر، محمد بن علی بن شهرآشوب، ذوی القربی علیهم
السلام، 1421 .
10 . المنقذ من التقلید، محمود بن علی بن حسن حِمَّصی رازی )سدید الدین حمصی رازی(،
جامعه مدرس ن ی، 1412 ق.
303
رشتۀ امامت؛ «اما مشناسی » )سطح چهار(
11 . ج ترید الاعتقاد، محمد بن محمد بن حسن طوسی )خواجه نصیرالدین طوسی(،
مکتب الإعلام الإسلامی، تهران، 1407 ق.
12 . کشف المراد فی شرح ج ترید الاعتقاد، حسن بن یوسف بن مطهر )علامه حلی(،
مؤسسة الامام الصادق علیه السلام، 1437 .
13 . الطرائف فی معرفة مذاهب الطوائف، رضی الدین علی بن موسی بن طاووس )سید
بن طاووس(، الأعلمی، بیروت، 1420 .
14 . قواعد المرام فی علم الکلام، میثم بن علی بن میثم بحرانی، مطبعة مهر، 1398 ق.
15 . مشارق انوار الیق ن ی، رجب بن محمد بن رجب حلی )حافظ رجب بُرسی(، المکتبة
الحیدریة، 1424 .
16 . اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة، ابوعبدالله مقداد بن عبدالله )فاضل مقداد(،
دفتر تبلیغات اسلامی، 1422 .
17 . بحار الأنوار ا ج لامعة لدُرر اخبار الائمة الاطهار علیهم السلام، محمدباقر م ج �لسی
)علامه م ج �لسی(، دار الکتب الاسلامیة، 1372 ش.
18 . الصراط المستقیم إلی مستحقی التقدیم، علی بن یونس نباطى بیاضى، المکتبة
المرتضویة لإحیاء آثار ا ج لعفریة، 1387 .
19 . إحقاق الحق و إزهاق الباطل، نور الله بن شریف الدین شوشتری، مرکز إحیاء آثار برّ
صغیر )نیو دهلی(، 1437 .
20 . عبقات الأنوار فی إمامة الأئمة الأطهار علیهم السلام، میر حامد حس ن ی، انتشارات
غلامرضا مولانا بروجردی، قم، 1404 .
21 . المراجعات، شریف الدین موسوی عاملی، النجاح، قاهرة، 1399 .
22 . الغدیر، عبدالحس ن ی امینی )علامه امینی(، مؤسسة دائرة المعارف الفقه الإسلامی،
.1427
23 . التنبیه والردّ علی اهل الاهواء والبدع، ابوالحس ن ی محمد بن احمد بن عبدالرحمن ملطی
شافعی، مدبولی، قاهرة، 1413 .
304
کلیات، برنامه درسی و سرفصل دروس رشت هها و گرای شهای تخصصی
حوزه دانشی «کلام، ادیان، مذاهب و فرق » )جلد دوم(
24 . الفرق ب ن ی الفرق و بیان الفرقه الناجیه منهم، ابومنصور عبدالقاهر بن طاهر بغدادی،
عصریة، بیروت، 1430 .
25 . الفصل فی الملل والاهواء والنحل، ابومحمد علی بن احمد )ابن حزم اندلسی(، دار
إحیاء التراث العربی، 1422 .
26 . عقائد الثلاث والسبع ن ی فرقه، ابومحمد یمنی، مکتبة العلوم و الحکم، المدینة المنورة،
.1433
27 . الملل والنحل، ابوالفتح محمد بن عبدالكریم شهرستانی، دار السرور، بیروت، 1368 ق.
28 . بیان الادیان، ابوالمعالی محمد حسینی علوی، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار،
1376 ش.
29 . تبصره العوام فی معرفه مقالات الانام، سید مرتضی حسنی رازی، اساطیر، 1364 ش.
30 . اعتقادات فرق المسلم ن ی والمشرك ن ی، ابوعبدالله محمد بن عمر بن حس ن ی )فخر
رازی(، مکتبة مدبولی، 1413 ق.
31 . مذاهب الاسلامی ن ی، عبدالرحمن بدوی مصری، دارالعلم للملای ن ی، 1996 م.
32 . نشأه الفكر الفلسفی فی الاسلام، علی سامی النشار مصری، دارالسلام قاهرة،
.1429
33 . ظهر الاسلام و ضحی الاسلام، احمد ام ن ی مصری، دارالکتب العلمیة، بیروت، 1428 .
34 . البحوث فی الملل والنحل، آیت الله جعفر سبحانی، مؤسسة الامام الصادق علیه
السلام، 1416 .
35 . تاریخ المذاهب الاسلامیه، محمد ابوزهره، دارالفکر العربی، 1996 م.
36 . ضیاء العالم ن ی فی بیان امامه الائمه المصطف ن ی، ابی الحسن الفتونی العاملی، آل البیت
علیهم السلام، 1431 .