بررسی و نقد گزارش‌های حضور نبی‌اکرم در حرب الفجار

بسم الله الرحمن الرحیم

گزارش نشست علمی ارائه و نقد مقاله «بررسی و نقد گزارش‌های حضور نبی‌اکرم ^{صلی اللّه علیه وآله} در حرب الفجار»

به مناسبت هفته پژوهش اولین جلسه از سلسله نشست های ارائه و نقد مقالات دانش پژوهان مؤسسه آموزش عالی ائمه اطهار علیهم السلام با عنوان «بررسی و نقد گزارش‌های حضور نبی‌اکرم ^{صلی اللّه علیه وآله} در حرب الفجار» یکی از مقالات مستخرج از کلان پروژه «بازتصویر اسلام در عصر اموی» با ارائه حجت الاسلام و المسلمین محمد امین شیری دانش پژوه سطح 3 کلام و نقد حجت الاسلام و المسلمین احسان بهرام لو، پژوهشگر و دانش آموخته رشته تاریخ دانشگاه تهران و با دبیر علمی حجت الاسلام و المسلمین سید مهدی قاضوی دانش آموخته سطح 4 تاریخ و سیره پیامبر اعظم (صلوات الله علیه و اله) در تاریخ سه شنبه 14 آذرماه ساعت 14 در موسسه آموزش عالی ائمه اطهار علیهم السلام، اتاق پژوهش برگزار شد.

این جلسه با مقدمه دبیر علمی و تلاوت قرآن توسطه نویسنده مقاله آغاز شد و در ادامه آقای شیری در مورد مقاله خود توضیحاتی را برای طلاب و ناقد مقاله دادند. ایشان در توضیح مقاله خود گفت:

یکی از مسائلی که در میان برخی از این گزارشهای تاریخی مطرح شده است، حضور نبی‌اکرم ^{صلی اللّه علیه وآله} در جنگهای حرب الفجار است. ایشان در ادامه اضافه کرد:

 پژوهش پیش رو به دنبال بررسی گزارش های حضور نبی‌اکرم ^{صلي الله عليه وآله} در این جنگ ها با تکیه بر منابع تاریخی و روایی متقدم شیعه و اهل سنت و نقد سندی و دلالی آن ها با روش کتابخانه ای و توصیفی_تحلیلی است.

نتایج این پژوهش از نظر ارائه کننده این بود که طبق بررسی های صورت گفته در این پژوهش همه‌ی نقل ها مگر در یک مورد، مرسل بوده و از لحاظ محتوایی نیز اشکالات زیادی از قبیل مخالفت با سیره نبی‌اکرم ^{صلی اللّه علیه وآله} و تناقض در سن وکیفیت حضور نبی‌اکرم ^{صلی اللّه علیه وآله} در این جنگ‌ها را به دنبال دارد و در مجموع نمی‌توان صحت این گزارش ها را پذیرفت و شاید بتوان انگیزه هایی برای جعل در این گزارش‌ها یافت.

در ادامه ناقد آقای احسان بهرام لو نکاتی را متذکر شدند که مهمترین آنها عبارتند از:

1. نویسنده نباید بدون مقدمه چینی مخاطب را وارد موضوع کند بلکه باید در ابتدا ذهن مخاطب را آماده کرده و پس از آن موضع را مطرح کند.

2. شاید بتوان مفهوم شناسی را در مقدمه تبیین کرد؛ این در صورتی است که مفاهیم استفاده شده در مقاله کم هستند و نیازمند تیر جداگانه نیستند.

3. عدم توجه به منابع حدیثی در موضوع پژوهشی مخصوصا درباره ماه های حرام. بهتر این بود که به منابع حدیث در این موضوع توجه می شد؛ چون گزاره های تاریخی ما به طور پراکنده در منابع مختلف بیان شده است؛ برخی در کتب رجال، برخی در کتب تاریخ، برخی در کتب حدیث و ... و نباید در موضوع تاریخ صرفا به منابع تاریخ بسنده شود.

4. وجود برخی جملات مجمل؛ جملات باید به طور واضح بیان شود تا ابهامی برای خواننده باقی نماند. لازمه این امر، خواندن چندین باره مقاله قبل از ارسال برای مجلات است.  

در پایان دبیر علمی جلسه از نویسنده مقاله، ناقد و معاونت پژوهش استاد رضایی تشکر کرد.